________________
ચંદનમાળા [ ૩૯ ] ચંપાપુરી અને રાજગૃહી જેવી સુખી અને ભક્તિભાવવાળી નગરીઓ તરફ ભ૦ મહાવીરને પણ કંઈક વધુ ભાવ હોય એમ લાગે છે. કદાચ લેકકલ્યાણ સાધવાની ત્યાં અધિક અનુકૂળતા મળતી હશે. વિહાર દરમિયાન ઘણી વાર ભગવાન મહાવીરના પગ રાજગૃહ કે ચંપા તરફ વળતા જણાય છે અને દષ્ટાંતેમાં પણ ભગવાન કેઈ કે વાર ચંપાપુરીને નિર્દેશ કરે છે. ભ૦ મહાવીર અને ગૌતમ બુદ્ધને પણ આ પ્રદેશ ઉપર ડી મમતા જરૂર હેવી જોઈએ.
ચંપાપુરી અંગદેશની રાજધાની હતી. રાજગૃહી મગધની રાજધાની હતી. બન્ને દેશો પાસે પાસે હતા. પણ પાડેશી રાજ્યમાં અને સમકાલીન રાજાઓમાં પરસ્પર સ્નેહ-સંભાવને સદંતર અભાવ હોય એમ જણાય છે. આ રાજાઓ સગપણસૂત્રથી પરસ્પરમાં બંધાએલા હતા પણ સ્નેહ કે સૌહાર્દની ગાંઠ હાજી નહેતી બંધાઈ. અંગ ઉપર મગધરાજની કરડી આંખ રહ્યા કરતી. પાછળથી મગધરાજ અંગને ગળી ગએલા એ એતિહાસિક ઉલ્લેખ મળે છે.
એક દિવસે ચંપા ઉપર યુદ્ધની આકસ્મિક આંધી ઉતરી પડી. એ જમાનામાં આવી આંધીઓ, ઉન્ડાળાના અને ચોમાસાના વાયુ અને વરસાદના તેફાનેની જેમ સ્વાભાવિક જ ગણાતી હશે. મહારાજા દધિવાહન સાવચેત બને અને દુશ્મનને સામને કરે તે પહેલાં જ કૌશબીનું સૈન્ય તીડના ટેળાની જેમ ચંપાપુરી ઉપર ટૂટી પડયું.
