________________
[ ૩૮ ] મહાવીએ વાવવાનું ગૌરવ મળી ગયું. ભિક્ષુણીસંઘને લીધે. બૌદ્ધધર્મને એક દિવસે બહુ સહન કરવું પડશે એમ ગૌતમબુધે માનેલું અને તેથી જ ભારે આગ્રહ અને વિનવણીને અંતે એમણે સંકેચાતા દિલે મહાપ્રજાપતિને પરવાનગી આપેલી-ભિક્ષુણીસંઘ માટે આકરામાં આકરા નિયમોની યેજના કરેલી.
x ભ૦ મહાવીરના પ્રથમ દર્શન પામી તે વખતે ચંદનબાળાની પણ લગભગ મહાપ્રજાપતિ ગૌતમી જેવી જ શોચનીય સ્થિતિ હતી. ચંદનબાળાનું, કાળા વાદળને પણ શરમાવે એવા કેશકલાપથી હંમેશા શેભતું મસ્તક મુંડાવેલું હતું એના પગમાં લેઢાની ભારે બેડીઓ પડેલી હતી. હાથીએ હૃદેલ કમલવનની જેમ ભૂખ ને તરસને લીધે એનું સુકુમાર વદન છેક કરમાયેલું હતું. પ્રભુ મહાવીરના હાથથી દીક્ષા પામવાને અધિકાર પામતાં પહેલાં ચંદનબાલાને ઘણી આકરી અગ્નિપરીક્ષામાંથી નીકળવું પડ્યું હતું.
ચંદનબાલા મૂળ તે વસુમતિ નામની રાજકુંવરી હતી. ચંપાનગરીના રાજવી-દધિવાહનની લાડીલી હતી. ચંપાપુરીના અંતાપુરમાં વસનારી, વૈભવ અને સમૃદ્ધિના કલેલમાં સતત સ્નાન કરવાને ટેવાયેલી આ કુંવરીએ ટાઢ-તડકે નહેાતે જે. કેઈ દિવસે દુઃખ અથવા આક્તની ધીખતી ભઠીમાંથી નીકળવું પડશે એવી તે કદાચ એ બાલિકાને કલ્પના સરખી પણ નહિ. આવી હાય.