________________
ત્રિશલા માતા
[ ૨૯ ]
ભ૦ મહાવીરે એ સ્થિતિ પિતાના જ્ઞાનબળથી જાણી અને તેમણે પોતે પોતાનું અસ્તિત્વ બતાવવા પગની એક આંગળી હલાવી. અસહા દુઃખ અને ઉછળતા આનંદ વચ્ચે કેટલી નાની સીમારેખા હોય છે તે અહીં જણાય છે. જ્યાં સંતાપની ભઠી સળગી ઊઠી હતી ત્યાં આનંદના કલેલ ઉછળી રહ્યા.
માતા માત્ર પુત્ર જ નથી વાંછતી-શક્તિશાલી પુત્રને ઝંખતી હોય છે. હાથ-પગ પણ ન હલાવી શકે–પિતાની હયાતીને નિર્દેશ સરખે પણ ન કરી શકે એ પુત્ર ગમે તે ડાહ્યો ડમરે હોય તે પણ શું કામને 2 ત્રિશલામાતાને ગર્ભધારણની વેદના જોઈતી હતી-મૃતવત્ અથવા નિશ્ચલ ગર્ભ વિકાસ પામે એ એમને ઈષ્ટ નહતું. ત્રિશલામાતા દુખ કે વેદનાથી કાયર નહતાં. માત્ર પિતાનું સંતાન સહીસલામત રહેવું જોઈએ એ જ એમની મુખ્ય ભાવના હતી. | મહાવીર પણ આટલી નાની ઘટના ઉપરથી માતાને અભૂત રસનેહ-વાત્સલ્ય જોઈ શકયા અને એમણે નિર્ણય કર્યો કે માતાપિતાના સ્નેહને અનાદર કરવા જતાં તેઓ ભારે આધ્યાન કર્યા વિના નહિ રહે-ઘણું અશુભ કર્મ ઉપાર્જન કરશે. એટલે એમની હૈયાતી દરમિયાન દીક્ષા નહિ લઈ શકાય.
દરેક દેશ અને દરેક કાળમાં માતાને નેહ, માતાની મમતા અપૂર્વ અને અનન્ય ગણાઈ છે. એની તુલના થઈ શકે જ નહિ. ત્રિશલામાતાના રક્તમાં
