________________
સુચેષ્ઠા ને ચેલણા [ ૧૮ ] મહેલની અંદર દૂર દૂર આ છે ઘંઘાટ મચી રહ્યો હોય એમ લાગ્યું. - હવે એક પળવાર પણ સુરંગની અંદર રોકાઈ રહેવું એ કાળના મુખની અંદર પ્રવેશવા જેવું છે એવી શ્રેણિકની ખાતરી થઈ. બાલ્યા: “હવે આપણે ભાગી છૂટવું જ જોઈએ ! સારથિ ! રથ મારી મૂક! પાછું વાળીને જોઈશ મા ! ” સુભટ જેવા એ ચદ્ધાની વાણીમાં ગભરામણ તરવરતી હતી.
સારથિ પણ માત્ર આજ્ઞાની જ રાહ જોતા હોય તેમ તેણે શ્રેણિકને ઈસાર થતાંની સાથે જ રથ હંકારી મૂક્ય.
વેગથી દડતા અશ્વોના ડાબલાના પડછંદાને લીધે હોય કે સુરંગમાંથી ઊઠતા રથના ધમધમાટને લીધે હેય ગમે તેમ પણ વિશાલાના ચોકીદારે સળવળી ઊડ્યા. કંઈક પણ કાવતરું છે એમ લાગતાં જ હજારે લિચ્છવી યુવાનો તીર અને ભાલા સાથે શ્રેણિકના વાયુવેગે દેડતા રથ તરફ ધસ્યા. લિચ્છવીઓ જરા મોડા પડ્યા તેપણું લક્ષ્યવેધી બાણવષમાંથી માંડમાંડ બચતે શ્રેણિક મહામહેનતે રાજગૃહી ભેગે થઈ ગયે. સુલસાના બત્રીશ પુત્રે આ યુદ્ધમાં મરાયા. સુષ્ઠા જ્યારે ફરીને દાગીનાને કરંડિયો લઈને આવી ત્યારે ત્યાં નિજનતા નિહાળી પાછી પિતાના મહેલમાં ચાલી ગઈ.
વિશાલામાં વિરોધ અને વિતર્કોને કે જમ્બર વંટેળ ઊડ્યો હશે તેની વિગતમાં આપણે નહિં ઊત