________________
[ ૧૬૦ ] મહાદેવીએ
સર્વત્ર આદરમાન પામનારી અને તેથી કરીને અભિમાનના ચકડોળે ચડેલી આ તાપસીને સુષ્ઠાના શબ્દ અપમાનજનક લાગ્યા. યજ્ઞયાગ, શ્રાદ્ધ, નૈવેદ્ય અને સ્નાન જેવી નિપ્રાણ અને ભારભૂત બની ગયેલી રૂઢિઓએ સામાન્ય જનસમુદાયને એટલે મંત્રમુગ્ધ બનાવી દીધા હતા અને તાપસ તથા તાપસીઓનું વર્ચસ્વ એ વખતે એટલું બધું જામી ચૂકયું હતું કે શ્રમણ-સંસ્કારની સાદી સીધી વાત પણ કઈ સુભાગીને જ સમજાતી. તાપસી સુધેઠાને દૃષ્ટિકોણ ન સમજી શકી. પિતાનું અપમાન કરનાર એ કન્યાને કઈ પણ રીતે ખુવાર કરવાને તેણુએ નિશ્ચય કર્યો.
બીજુ તે એ શું કરી શકે ? સીધી રીતે સુકા ઉપર તાપસીની સત્તા કે અધિકાર ચાલી શકે એમ નહોતું, તેથી તે રાજગૃહી નગરીના અંતઃપુર તરફ વળી. રાજગૃહીને રાજવી શ્રેણિક રાજકાજમાં અને સંગ્રામમાં જે કુશળ હતું તેટલે જ વૈભવી અને ચંચળવૃત્તિને હતે. એના અંતઃપુરમાં કેટલી રાણીઓ હશે તેની પૂરી કલ્પના કેઈ કરી શકયું નથી. એક વાર મહારાજા શ્રેણિકની પરવાનગીથી નંદાથી માંડી ભૂતદત્તા સુધીની તેર રાણીઓએ અને બીજી વાર કાલીથી માંડી મહાસેન કૃષ્ણા આદિ દસ રાણુઓએ ભગવાન પાસે દીક્ષા લીધેલી અને તે ઉપરાંત અભયકુમારની માતા, તેમ દુર્ગધાની દીક્ષા સંબંધી, તપ અને અધ્યયન સંબંધી જે હકીક્ત મળે છે તે ઉપરથી મહારાજા શ્રેણિકનું અંતઃપુર રાણીઓનું સારું એવું વસતિસ્થાન
