________________
સુચેષ્ટા ને ચલણા [ ૧૫૯]
એક દિવસે સુચેષ્ટા અંતઃપુરમાં બેઠી હતી એટલામાં એક તાપસી ત્યાં આવી ચડી. ધર્મ સંબંધી ચર્ચા નીકળતાં એ તાપસી સ્નાન અને બુદ્ધિ એ જ ધર્મનું મુખ્ય અંગ છે એવી મતલબનું પ્રતિપાદન કરવા લાગી. ચેટક મહારાજાને પરિવાર પહેલેથી જ જન સંસ્કારોથી રંગાએલે હતો. પુત્રીઓ પણ માતાના ધાવણ સાથે એ સંસ્કારનું પાન કરી ચૂકી હતી.
“સ્નાનથી શુદ્ધિ થાય એ તમારી વાત બરાબર છે. પરંતુ નાનશુદ્ધિ જ સર્વસ્વ છે એમ કેમ કહેવાય? અંતઃશુદ્ધિ ન હોય અને સે વાર નદીમાં કઈ સ્નાન કરી આવે તેથી કરીને તે ધર્મપરાયણ છે એમ કંઈ
ડું જ કહેવાય?” સુષ્ઠાએ તાપસીના ઉપદેશ સામે મોરચો માં.
સ્નાન હશે, શુદ્ધિ હશે તે કઈક દિવસે પણ અંતશુદ્ધિ આવશે, માટે બાહ્ય શુધ્ધિ એ જ ખરૂં ધર્મસાધન છે.” તાપસી ફરી ફરીને પિતાને એક જ કક્કો ઘૂંટ્યા કરતી.
તમે બાહ્યશુદ્ધિને વધારે પડતું મહત્વ આપી, અંતઃશુદ્ધિને અવગણે છે. એટલે જ આજે ગંગાસ્નાન, યમુનાસ્નાન, સાગરસ્તાનમાં પુણ્ય, સ્વર્ગ, મોક્ષ એ બધું સમાઈ જતું હોવાની ભ્રમણામાં લેકે પડી ગયા છે. બીજે ઠેકાણે તમારી દાળ ગળતી હશે, અહીં નહિ ગળે.” સુયેષ્ઠા, બનતાં સુધી કઈને કડવું વચન નહાતી કહેતી પણ તાપસીના દુરાગ્રહે સુયેષ્ઠાને વાણુને સંયમ ચુકાવી દીધો.
