________________
સાથે પોતાની સહાનુભૂતિના તાર જોડેલા જ રાખવા એ ઓછા પુણ્યની વાત નથી. સુલસા, શ્રદ્ધાનંત પુરુષ અને સ્ત્રીઓમાં પણ એક નીરાળી ભાત પૂરે છે.
સુલાસા હતી તે એક સારથીની પત્ની. પણ ભગવાન મહાવીરના અંતરમાં એણે ખાસું સ્થાન મેળવી લીધું હોય એમ જણાય છે. નછૂટકે જ વાણીને વ્યય કરનાર મહાવીર, ઈ રાજાધિરાજને કે મહારાણુને નહિ, કોઈ પરાક્રમી કે તપસ્વીને નહિ, પણ બિંબિસાર મહારાજાના અનુચરસારથી નાગની ભાર્યા સુલતાને ધર્મલાભ મેકલે છે. ભ. મહાવીરના, તે જમાનાના, વિશાળ સમુદાયમાં કોઈને પણ મીઠી ઈર્ષા આવે એવી આ વસ્તુ છે. સુલસા બહુ આગળ પડતી નારી નથી લાગતી. માત્ર ગૃહિણી જ છે. બત્રીસબત્રીસ પુત્રની જનની હોવાથી, ઘરના કામકાજમાંથી ઊંચું માથું પણ કદાચ નહિ કરી શકતી હોય. પણ એથી શું થયું? ઘરના એકાંત ખૂણામાં વસવા છતાં એનું અંતર તે મહાવીરના ચરણોમાં જ રમતું. મહાવીર સિવાય વિશ્વને મિત્ર કે હિતૈષી બીજે કઈ હોઈ શકે નહિ એમ તે માનતી. નિદભપ, અનન્યભાવે એ ભગવાન મહાવીરની આજ્ઞાને અનુસરવા મથતી. સુલસા ભલી-ભોળી અને નમ્ર હોવા છતાં શ્રદ્ધાની બાબતમાં સુમેરુ સાથે સ્પર્ધા કરતી અને આગ શ્રદ્ધા જ સુલતાપી સુમેનું સોનેરી શિખર છે. એક પરિવાજ એ સુલતાને ભોળવવા ઘણું ઘણી યુક્તિ-પ્રયુક્તિઓ કરી. પણ ભ. મહાવીર સિવાય બીજા કોઈના ચરણમાં શિર મૂકાવવાની એણે સાફ ના પાડી દીધી. પુષ્કળ પાખંડીઓ અને જાલિકાના એ જમાનામાં કઈ સાવધ પુષ પણ
