________________
મૃગાવતી [ ૧૫૫ ] આત્મકલ્યાણના સાધક-સાધિકાઓના રાહ, ફૂલથી છવાયેલા નથી દેતા-ત્યાં તે. અણધારી શૂળો પગમાં ભેંકાય છે, અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગોનું આખું કંટકવન વધી જવાનું નિર્માયું હોય છે. એ બધું એના લક્ષબહાર નહોતું. પગલે પગલે જ્યાં અન્યાય ને અપમાનને પ્રસન્ન મને સત્કાર કરવાનો હોય ત્યાં એક મેણું, એક ઉપાલંભ કયા હિસાબમાં છે? જે આવો જ હિસાબ રાખવાને હેય તેપછી ભગવાનની સમક્ષ આત્માને સરાવવાને, રાજીખુશીથી સર્વસ્વનું બલિદાન ધરવાની પ્રતિજ્ઞાને અર્થ જ શું છે?
ચમરની પટરાણુ કાલીને કિસ્સો પણ મૃગાવતી જે જ હતો. સુકાન એના હાથમાંથી સરકી ગયું, ચેય આડા ગાઢ અંધકારના પડદા પડી ગયા અને કાલી સંયમને ધોરી માર્ગ ભૂલી ગઈ. એ પણ હતી તે ભગવાન મહાવીરની જ શિષ્યાઃ પુષ્પચૂલા આર્યાને સુપ્રત થએલી. પરંતુ કાલીની વધુ પડતી ટાપટીપ અને રથાનશેખ માટે, એક દિવસે, પુષ્પચુલાને જરા બોલવું પડ્યું. કાલીનું અભિમાન ઘવાયું. એને થયું કેઃ “હું
જ્યારે શ્રાવિકા હતી ત્યારે તે આ લોકો મને પ્રિય લાગે એવી વાણું જ બેલતા. દિક્ષા લીધા પછી હું શું એમની એટલી બધી એશીયાળી બની ગઈ કે એમને ઠપકો મૂંગે મોઢે સાંભળી લઉં?” બીજે જ દિવસે તે જુદી પડી ગઈ, સ્વચ્છેદના માર્ગે ચાલી નીકળી. મૃગાવતી કેમળ છતાં કઠણ હૈયાની હતી. આત્મસંશોધનમાં તે ક્રમે ક્રમે એટલે ઊંડે ઊતરી ગઈ કે જે એ વખતે એક વિષધર સાપ ત્યાં થઈને
