________________
: ૪ :
નહતી. આખરે પિતાના પ્રિય શિષ્ય આનંદના આગ્રહથી બુદ્ધદેવે પિતાને નિર્ણય ફેરવ્યું. દીન અને દયાજનક વેશે આવેલી ગૌતમીને બૌદ્ધોના સાધ્વીસંઘમાં અગ્રગણ્ય સ્થાન મળી ગયું. એટલું તો બુદ્ધદેવે હજાર વર્ષ લગી ચાલવાની શક્યતાવાળા બૌદ્ધસંઘમાં પાંચસો વર્ષની અંદર જ વિકૃતિના જીવાણુઓ પ્રવેશશે એવી બીક બતાવેલી. પાછળથી ભિક્ષુ
એના જીવનમાં શિથિલતા મહામારીની જેમ જ પ્રવેશી. આવા કેટલાંક કારણોને લીધે બૌદ્ધ સંધની અગ્નિપરીક્ષા થઈ.
સભાગ્યે જન સંધને શિર, સાધ્વી અને શ્રાવિકાને સમાનતા મળવા છતાં એવી કેાઈ આફત નથી ઉતરી. શિથિલતા અને ક્રિયારના કૃષ્ણ–શુકલપક્ષ જેવા અંધારા અજવાળાં તે જૈન સંઘમાં પણ ઉતર્યા છે. પણ શ્રમણસંધ એટલે બડભાગી છે કે પુનરૂદ્ધારકોએ કોઈની પણ શરમ રાખ્યા વિના વખતેવખત સંઘજીવનની શુદ્ધિ કરી વાળી છે. શ્રી હરિભદ્રસુરિ જેવા એક તેજરવી-અભિમાનથી ગજેતા બ્રાહ્મણ પંડિતને શ્રમણસંઘમાં જોડવાનું માન એક જૈન સાધ્વી-ચાકિની મહત્તરાના ફાળે જાય છે. સૂરિજીએ પોતે પણ પોતાના ગ્રંથમાં એ માતૃમૂત્તિ મહાદેવીને ભક્તિભીની અંજલી અર્પી છે. હરિભદ્રસૂરિજી પણ પિતાના યુગના પ્રથમ પંક્તિના પુનરુદ્ધારક હતા.
ભ. મહાવીરના યુગની મહાદેવીઓમાં પ્રથમ નામ શ્રી ચંદનબાળાનું છે. એ જ સાધ્વીસંઘની મુખ્ય પ્રવત્તિની હતી. પણ ચંદનબાળા એકલી મહાદેવી જ નથી. એમના યુગની પ્રતિનિધિ પણ દેખાય છે. શ્રમણયુગની નારીઓને ઈતિહાસ જાણે કે ચંદનબાળામાં પ્રતિબિંબ પામે છે. રાજ
