________________
વ્યવહારિકતા બતાવી આપી. સાધકેએ પિતાની જીવનભરની સાધન અને તપશ્ચર્યાનાં ફળ નારીના ચરણ પાસે દીનભાવે ઉપરી દીધેલો હોવાની વાત કેવળ કલ્પનાવિલાસ નથીવારતવતા છે. નારી ભયસ્થાન તે હતું જ. નારી પ્રત્યે સકામ દષ્ટિએ ન જોવાની સાવચેતી વખતોવખતે ઉચાઈ છે. એને કેવળ નારીનિંદા ન કહેવાય. નારી વિષે નરના દિલમાં જે આસકિત રહેલી હેય છે તેને જડમૂળમાંથી ઉખેડવાના એક પ્રયાસરૂ૫ એને ગણી શકાય. વખત જતો વૈરાગ્ય અને નારીનિંદા પર્યાયવાચક બની ગયા. પણ વૈરાગ્યના મૂળમાં નારીની અવગણનાનું ખાતર ભરવું જ જોઇએ એ નિયમ નથી, તેમ બીજા સેના-રૂપાના કે હીરા મેતીના અલંકારાની જેમ વૈરાગ્ય નારીના અંગ ઉપર ઓઢાડ્યો હોય તે જ દીપે એ માન્યતા બરાબર નથી. ચતુર્વિધ સંઘમાં સાધ્વી અને શ્રાવિકાનું સ્થાન, શ્રમણ સંસ્કૃતિએ સ્વકારેલી નારી પ્રતિષ્ઠાને નમૂને છે. આટલી હકીક્તથી જેમને પૂરી શ્રદ્ધા ન બેસે તેમણે આ જ પુસ્તકમાં આપેલું ગાથાપની રેવતીનું ચરિત્ર વાંચી જવું. ભ. મહાવીરને, એ દુર. ચારિણી સ્ત્રીને પતિ તરફથી થએલે તિરસ્કાર નિંદ્ય લાગ્યો. પતિ પાસે તેનું ગ્ય પ્રાયશ્ચિત પણ કરાવ્યું. નારીની માનવતાને, માત્ર વાણીવિલાસરૂપ નહિ, પણ નક્કર અને વ્યાવહારિક સિદ્ધાંત જયજયકાર વર્તાવ્યું.
બુદ્ધદેવના સંબંધમાં એમ કહેવાય છે કે તેઓ પિતાના સંધને સ્ત્રીના સંપર્કથી સાવ બચાવી લેવા માગતા હતા. મહાપ્રજાપતિ ગૌતમીની માગણીને એમણે બે-ત્રણ વાર અરવીકાર કરે. સાધ્વીસંધ સ્થાપવાની એમની ઈચ્છા જ