________________
[૧૧૪] મહાદેવીએ મેર જેમ પીંછથી શેભે તેમ જમાલિ પણ પ્રિયદર્શના જેવી આર્યા અને બીજી હજારેક સાધ્વીઓના સંઘ સમુદાયથી શેતે હતે. પ્રિયદર્શીના જે જમાલિને પક્ષ મૂકી દે તો પણ એને મદ વર મળે પડે. ભગવાને ધાર્યું હોત તે પ્રિયદર્શીનાને જરૂર સમજાવી શકત. પણ ઘણું કરીને કોઈની ઉપર અજુગતું દબાણ લાવવાની, પ્રભાવમાં આંજી નાખવાની વાત ભગવાનને નહિ રુચતી હોય. જે ભૂલ પડે છે તે પિતાની મેળે નવા બેધપાઠ શીખીને માળામાં પાછો આવે એવી જ ઉદાર નીતિ એમણે સ્વીકારી જણાય છે.
ભ૦ મહાવીરના ધેય અને ગાંભીર્યની એક અને ખી ભવ્યતા આ આખા પ્રસંગ ઉપર છવાઈ ગઈ છે. પ્રિયદર્શના જમાલિ તરફના પક્ષપાતને લીધે મૂળ માગ છાંડી ગઈ હતી છતાં સ્ત્રી જાતિના સ્વભાવ કે નબળાઈ વિષે નિરાશાને એકે ઉદ્દગાર નથી કાઢયે. બુદ્ધદેવે ભિક્ષુણી સંઘની સ્થાપના કર્યા પછી આનંદને એક વાર કહેલું કે સ્ત્રીઓ સંઘમાં પ્રવેશી છે એટલે હવે આપણે સંપ્ર. દાય બહુ વાર નહિ કે હજાર વર્ષ ટકવાને હશે તે માં પાંચ વર્ષ ટકશે.” બુદ્ધદેવની આ વાણીમાં ભારોભાર નિરાશા ભરી છે. પ્રિયદર્શનાને સંભારીને ભગવાને આવી કોઈ વાત નથી ઉચ્ચારી.
તે કાળ ને તે સમયમાં સ્ત્રી-જાતિની અવગણના, અવમાનના બહુ સામાન્ય ને સ્વાભાવિક વાત ગણાતી. પુરુષની સમેવડી તે બની જ શકે નહિ એ સિદ્ધાંત
