________________
ભારત ચક્રવર્તી
= ૧૫ :
ભારતના આમંત્રણને ઉહાપોહ કરવા અઠાણું ભાઈઓ એક સ્થાને એકત્ર થયા. અઠાણું ભાઇઓમાંથી ભરતના મનોભાવ વિષે કેઈને કંઈ જ સંદેહ નહોતો. આમંત્રણ સ્વીકારવું, અર્થાત જવું કે ન જવું એ પ્રશ્ન જ નહે. ગયા પછી ભારત શું કહેશે તે વિષે પણ સૌ એકમત હતા. ભરત મહારાજાને પૃથ્વી પેટે બાંધીને લઈ જવી છે એમ પણ કેઈ નહેતું માનતું. એ માત્ર પિતાની તાબેદારી સ્વીકારવા અઠાણું ભાઈઓને આગ્રહ કરશે: એ રીતે તાબેદારી સ્વીકારી લેવી કે નહીં એ જ મુખ્ય પ્રશ્ન હતો.
મોટા ભાઈ તરીકે ભરત, બધા ભાઇઓને વંદનીય-માનનીય હતા. પણ પોતે ચક્રવર્તી હોવાના કારણે પોતાના સહેદરાને તાબેદાર બનવાની ફરજ પાડે એ કઈ ભાઈ કેમ જીરવે ? સ્વતંત્રતા અને આત્મસમ્માન ભરતને ચરણે ધરીને જીવતા રહેવામ-રાજ્યસદ્ધિ ભોગવવામાં એમને શો સ્વાદ રહે ? ભાઈઓને તાબેદાર બનાવી ચક્રવર્તી બને એ કરતાં ભાઈઓના આત્મસમ્માનની ખાતર, ભારત એટલા અર્ધા વિજયથી જ સંતોષ માની બેસી રહે છે, એની વિજયકલગી વધુ યશસ્વી ન બને?
તાબેદારી તે કોઈ પણ ભોગે ન સ્વીકારવી” એવો અઠાણું ભાઈઓએ નિશ્ચય કર્યો. પણ એ નિશ્ચય કર્યા પછી ભારત આક્રમણ કરે તે શું કરવું ? ભરતને શરણે જવું કે સૌએ સાથે યુદ્ધક્ષેત્રમાં જ મરી ફીટવું?
કાં તે યુદ્ધમેદાનમાં સામનો કરવો અને નહીં તે શરણું રવીકારવું-એ સિવાય આ ભાઇઓને કોઈ ત્રીજો માર્ગ ન દેખાય. ભાઈઓ-ભાઈઓ વચ્ચેના યુદ્ધમાં બંને પક્ષની કેટલી બરબાદી થાય તેનું માપ તેમણે કાઢી જોયું. યુદ્ધની ભયંકર ખુવારીની કલ્પના માત્રથી એમને કંપારી છૂટી.
“પિતાજી હજી હૈયાત છે. એમની સલાહ પૂછીએ તે જરૂર નો માર્ગ મળી આવે.' એક ભાઈએ તેડ કલ્યો. અને સમા