________________
લીલાવતી
: ૩૯ :
એની ઇરછાની વિરુદ્ધ, નકામે વેડફાઈ જતે; પણ હવે એક પળને પણ સમય નકામે ન જાય તેની બરાબર કાળજી રાખે છે. લીલાના આ પ્રકારના જીવનપલટાથી વિજ્ઞાન ભલે રાજી થાય, પણ કવિત્વ તે રડતું જ રહ્યું.
(૫). વૃદ્ધ પિતાની જાણબહાર એ વાત નહોતી રહી. લીલાના કવિત્વમય જીવનનો એક ભાગ હવે પસાર થઈ ગયો હતો તે તેઓ જાણતા હતા. હવે એમણે લીલાના વિજ્ઞાનમય જીવનને વિકસાવવાને નિશ્ચય કર્યો. લીલાના જીવનમાં પિતાનું જીવન સમાવી દેવા સિવાય એ બની શકે એમ નહતું એ પણ તેઓ જાણતા હતા. એટલે જ પિતાના તપસ્વી જીવનને એમણે મહાન તપસ્વી જીવન બનાવવાને નિરધાર કર્યો.
લીલાએ ખાનપાન ઉપર સખત સંયમ મૂકો. દિવસમાં એક જ વાર જમવાનું વ્રત લીધું. રસ તથા શાકપાનને પણ પરિહાર કર્યો. ઘણી વાર ઉપવાસ પણ કરી વાળતી. નહાવા-ધવા સિવાય તે ન ચાલે પણ શૃંગાર કે ટાપટીપને રૂખસદ દઈ દીધી. વૃધે પણ એ જ જીવનશૈલીનું અનુસરણ કર્યું. એમણે પિતાની પુત્રીથી ન ખાઈ શકાય એવી દરેક વસ્તુને ત્યાગ કર્યો. પુત્રી ઉપવાસ કરે તે દિવસે વૃદ્ધ પણ ન જમે. પુત્રીની વૈધવ્યવેદનામાં એ રીતે તપશ્ચયથી જ ભાગ લેવા સિવાય એમને માટે બીજો કોઈ રસ્તે નહતો.
એક દિવસ એક ભકતે ફળને એક કરંડિયે મેક હતે. પણ લીલાએ ફળને તે ત્યાગ કર્યો હતો. વૃધે પણ એકે ફળને હાથ ન અડાડ્યો. ફળે બધાં, ગરીબોમાં વહેંચી દીધાં. એક પાડોશીએ એનું કારણ પૂછયું ત્યારે વૃધે ભીની આંખે કહેલું કે :
' “મારી વિધવા પુત્રી જે ન ખાઈ શકે તે મારાથી કેમ ખવાય?”
