________________
લીલાવતી
: ૩૭
આગળ ઘેર અંધકાર તરવરવા લાગ્યો. ભગવાનની દયા ઉપર એણે બધું છોડી દીધું. પણ ડોસાની કોઈ પ્રાર્થના ભગવાને મ સાંભળી. આખરે ડોસાને ભય સાચો પડે. લીલા વિધવા બની.
આફત આવી ઊભી હોય ત્યાં સુધી માણસને જેટલો ભય લાગે છે, જેટલો ઉદ્વેગ રહે છે અને જેટલી ગભરામણ છૂટે છે તેટલો ભય, તેટલે ઉગ કે તેટલી ગભરામણ આફત આવ્યા પછી નથી રહેતીઃ આફત જેની ઉપર ઉતરે છે તેને ન–છૂટકે હિમ્મતવાન બનવું જ પડે છે. તેને આડાઅવળા વિચાર કરવાને અવકાશ જ નથી રહેત–આફતનો સામનો કરવાની શકિત એકઠી કરવા તે મંડી જાય છે. “અરેરે ! શું થશે” એમ વિચારનારે માનવી, પછી તે આફતની સામે ઝૂઝવા મંડે છે. એને પિતાનું કર્તવ્ય સમજાય છે. ડોસાએ હવે પરિસ્થિતિમાંથી રસ્તો કાઢવાની હામ ભીડી.
કેટલીક વસ્તુઓ આગમાં પડ્યા પછી બળીને રાખ થઈ જાય છે-ઊડી જાય છે, પરંતુ બીજી કેટલીક વસ્તુઓ એવી હોય છે કે જે આગમાં તવાયા પછી મજબૂત બને છે. ઘાસ બળી જાય છે, પણ માટીની ઈટ પાકીને લોઢા જેવી મજબૂત બને છે એ હકીકત કેણુ નથી જાણતું ? માનવસમાજમાં કેટલાક ખડ જેવા તે કેટલાક "ઈટ જેવા પણ હોય છે. આફત આવવાથી લમણે હાથ દઈને બેસનારા જેમ વિરલ નથી તેમ આફતની અંદરથી પિતાની ઉન્નતિ સાધનારા પણ મળી આવે છે. વૃદ્ધ છેલ્લી કેટીના પુરુષ હતા. એમણે વિચાર્યું કે વૈધવ્ય જેવી અવસ્થાનો પણ એવો સદુપયોગ કરી બતાવું કે દુનિયા બે ઘડી ચકિત બની જાય !
(૪) થોડા જ વખતની અંદર લીલાના જીવનમાં એક મોટું પરિ-વર્તન દેખાયું. એકાદ વરસ પહેલાં એ કુમારી હતી, ત્યારબાદ
