________________
રૂદ્રપુરનું ખંડિયેર
- રગિણિએ એ વાત જાણી અને એના પેટમાં ઊનું તેલ રેડાયું. પિતાના થોડા સ્વાર્થ ખાતર એક નિર્દોષ બાળકનું પૂરપણે બલિદાન દઈ દેવું એ તેને અસહ્ય અને અમાનુષી લાગ્યું.
રમિણી, કુબેર શેઠની વહાલામાં વહાલી અને એકની એક જ પુત્રી હતી. છ-સાત સંતાનો મરી પરવાર્યા પછી આ એક પુત્રી જ ઘડપણના એક વિસામા તરીકે, આંધળાની એક લાકડીરૂપે જીવતી રહી હતી. પહાડના કઠણ પત્થરને ભેદીને વૃક્ષ-લતા ઊગી નીકળે છે, તેમ કુબેર શેઠના લેભી-પ્રપંચી હૈયામાં આ કન્યા પ્રત્યેનું વાત્સલ્ય ઉભરાતું હતું.
(૨) દરબાર ઉઝનારાયણની વિધવા પુત્રી રત્નવતી ત્યાં-રૂદ્રપુરમાં, દરબારગઢની અંદર રહેતી હતી. એને ત્રણ વરસને એક નાને પુત્ર હતો, નામ કિરીટચંદ્ર.
રત્નાવતીના દિવસે, કિરીટની સાથે ખેલવામાં અને તેના લાડકોડ પૂરા કરવામાં વ્યતીત થતા હતા. દરબારગઢ અને રનવતીને એક રીતે ગામ લે ભૂલી ગયા હતા. એમને સતાસૂર્ય કયારને આથમી ગયો હતો. એક તો દરબારગઢની અંદર કઈ જઈ શકતું નહિ અને એકલી વિધવા બાઈને, બહારના માણસો સાથે બહુ સંપર્ક રાખવાની જરૂર પણ શી હેય? '
દિવસમાં માત્ર એક વાર મહાકાલીના દર્શને એ જતી. બે પગી જેવા માણસો એની પાછળ ચાલતા. એક દિવસે પાલખીમાં બેસીને, નોકર-ચાકરેના ઠાઠમાઠ સાથે દેવદર્શને નીકળનારી આ ક્ષત્રિયાણી, વૈભવ, સત્તા, સંપત્તિ અને આબરના છેલ્લા અવશેષ જેવી લાગતી. જાણે કે ઓલવાઈ ગએલી આગને છેલ્લો તણખે.
ઉમર વીસ-એકવીસ વર્ષથી વધારે નહિ હેય. અંતઃપુરમાં વસતા છતાં એના રૂપની કીર્તિ, આખા પ્રાંતમાં ફરી વળી હતી.
