________________
રર :
રૂદ્ધપુરનું ખંડિયેર
આજે નામશેષ બન્યાં હતાં, પણ એમની લાગવગ હજી છેક ભૂંસાઈ ગઈ નહોતી. કુબેર શેઠને એવી બીક રહેતી કે જાગીરદારના જૂના નોકર-ચાકરમાંથી જે કોઈ ટંટ-ફસાદ, કરે તો ખૂનામરકી થયા વિના ન રહે. કુબેર શેઠ શાંતિથી સમાધાન કરવા માગતા હતા. ઉગ્રનારાયણની વિધવા પુત્રીનું નામ રત્નવતી હતું. રત્નાવતી એકલી, મહેલની એક કેરે પડી રહે તેથી આ કુબેર શેઠને કઈ હાનિ વેઠવી પડે એમ નહતું. ,
અને કુબેરશેઠને પણ બહુ લાંબી-પહોળી જગ્યાની જરૂર પહોતી. એમને માત્ર એક પુત્રી હતી અને જમાઈની સાથે પુત્રી પણ પિતાને ઘેર રહેતી. પુત્રીનું નામ રંગિણી અને જમાઈનું નામ રતિલાલ હતું.
કુબેર શેઠ હવે વૃદ્ધ થયા હતા. શરીરે સુખી અને નિર્વાહની ચિંતાથી સાવ મુક્ત હતા. પાસે પુષ્કળ પૈસો હતો અને જાગીરની આવક પણ ઠીક ઠીક હતી. પુણ્યદાનમાં બહળે હાથે ખર્ચ કરી શકે અને ધનનો સદુપયોગની દિશા બીજા ધનવાનને સુઝાડી શકે એવી એમની સ્થિતિ હતી.
પણ લાભ અને વૃદ્ધાવસ્થાને બહુ નજીકનું સગપણ હોય છે. પ્રારંભમાં તે માણસ જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા ધન કમાય છે. એ પછી તેને સંગ્રહ કરવાની લાલચ થઈ આવે છે-સાજે માંદે કામ આવે એમ ધારી મૂડી ભેગી કરવા પ્રેરાય છે- પોતે હયાત ન હોય તે પાછળનાં બાળબચ્ચાંઓનું શું થાય એમ કહીને પોતાની લોભવૃત્તિને થોડે પરોપકારને રંગ આપે છે. ખરી વાત એ છે કે ધનસંચયના ચક્રને એક વાર ગતિ મળી એટલે એ બમણુંચારગણું વેગથી ફરવા માંડે છે. પોતે એમાંથી ટવા માગે તે પણ પેલો જૂને-રગેરગમાં પ્રવેશેલો આવેગ એને જંપવા દેતો નથી. કુબેર શેઠ પણ એ લાભના ચક્રાવે ચડ્યા. .
