________________
[[ જૈન દષ્ટિએ તિયિદિન અને પરાધન... દિવસને લઈ જે તપને પુરનારે થાય) એમ જણા- વર્ગથી કંઈ કહી શકાય નહિં. વ્યું છે, તે જણાવત નહીં. આ રીતે એક દિવસે ! આમ છતાં એ વર્ગ અત્ર એજ વાતને વળગી બે તિથિનું આરાધન કેઈ દિવસ ભેળું નહિ થવાની રહે તે તેને અષ્ટમી, ચતુર્દશી, પૂર્ણિમા કે અમશાસ્ત્રમાં સ્પષ્ટ વાતે હોવા છતાં એ વર્ગ, એ ગ્રન્થ- | વાસ્યાના દિવસે માત્ર અમુક ઘડીજ તે તિથિઓ કારની પંક્તિઓનો આ રીતે સીધે અર્થ નહિ ક- | હોય અને પછી અનુક્રમે નવમી, પૂનમ કે પડે રતાં ભાવ કહેવાને નામે કેટલું બધું બેટી રીતે ચાલુ થતા હોય તે તે દિવસે તે તે તિથિના બાકીના ચીતરે છે તે સુોને સમજવું મુશ્કેલ નથી. વખતને અષ્ટમી આદિ તરીકે કહેવા અને આરાધન એ વર્ગના પૂરાવા પાઠ-૫; સ્પષ્ટીકરણ ૫ | વામાં વિનષ્ટ કાર્યનું ભવિષ્ય કારણ કેમ નહીં થાય? નિ (ગ્રાવિધિ મુકિત પૃષ્ઠ ૨૫૨.) | તેવા પ્રસંગે એ વર્ગ તરફથી કદાચ ઉદયનું આલં
ખુલાસો આ સમાલોચના (એ વર્ગના પુરાવા બન લેવામાં આવે તે જેમ તે તિથિને થેડી પાઠ ૧. તથા સ્પષ્ટીકરણ ૧) માં થઈ ગયું છે. ઘડીનો પણ ઉદય, તે આખા દિવસની સાઠેય એ વર્ગના પૂરાવા પાઠક, સ્પષ્ટીકરણ પાઠ૬ ઘડીને માટે નિયત કરે, તે માત્ર સંપ્રદાયની પરિ जइवि हु जिणसमयंमि अ कालो सव्वस्स कारणं० ભાષા છે અને તે પ્રમાણે વર્તવું અયોગ્ય નથી. (૪. મુ. પૃ. ૮).
તેવીજ રીતે પર્વના પરિસંખ્યાતને નુકશાન આવે - ખરતરગચછના જિનપ્રભસૂરિએ તે વિધિપ્રપા ! તે વખતે ઉદયને પણ વ્યવસ્થિત કરવો એ કંઈ નામના ગ્રન્થમાં ચૌદશના ક્ષયની વખતે તેરશને | અયોગ્ય નથી. દિવસેજ ચૌદશ કરવાનું જણાવેલું હોવાથી સ્પષ્ટ | એ વર્ગના પૂરાવા પાઠ ૭-૮ છે કે એ ખરતર ગ્રન્થકાર પછી) સત્તરમી સદી- | ફ પૂર્વતિથિ અગર ફરે પૂર્વતિfar એના ખરતરગચ્છવાળાઓને જ્યારે ચૌદશના | સ્પષ્ટીકરણ ૭-૮ ક્ષયે પૂનમના દિવસે પકખી ચૌદશે કરવાનું રાખ્યું ! આ પાઠમાં નિષેધ અનુવાદ અને વિધાનત્યારે તે ખરતર ગચ્છવાળાઓને પિતાના પૂર્વા- | દ્વારા તેમજ વિધિ અને નિયમદ્વારાએ ખૂલાસે ચાર્યના કેઈ વચનનું સમર્થન લભ્ય ન હોવાથી તે કરવામાં આવેલ છે. અષ્ટમી આદિના સૂર્યોદય ખરતને ભવિષ્ય અને ભૂતકાળના કાર્યકરણની | પહેલાં અષ્ટમી આદિકની તિથિ વિદ્યમાન છતાં વાત પકડવી પડી, અને તેથીજ ગ્રન્થકારે પણ અત્ર તેના નિયમે ન પાળવામાં પ્રાયશ્ચિત્ત નહીં તેમજ આ કવિ દુo ગાથાથી ભવિષ્ય અને ભૂતકાળના | અષ્ટમી આદિને દિવસે નવમી આદિ તિથિઓ કાર્યકરણની વાત ખરતરગચ્છ આગળ ધરવી પડી,) બેસી ગઈ હોય છતાં અષ્ટમી આદિના નિયમ નહિ કે ગ્રન્થકારની પિતાની તેવી માન્યતા છે, તે ન પાળવાની ફરજ રખાય છે, અને ન પાળે તે માટે આ ગાથા ધરી છે..
| પ્રાયશ્ચિત્ત છે. તે એ વર્ગને એ વખતે વિનષ્ટકાર્યનું આ વસ્તુ બારીકાઈથી લક્ષમાં લીધા વિના | ભાવિકારણ નહીં ગણાય. તત્વ એ છે કે પ્રઘેષ આ વાત પકડીને પર્વનન્તર પર્વતિથિના ક્ષયની અને પર્યામિ ના વિધાનોની પ્રવૃત્તિમાં સિદ્ધાન્ત વખતે એ વર્ગ આડી ધરે એ કઈ વાતે સંગત | આડે લાવીને દેષ દેવાયજ નહીં કેમકે ઉદયનો નથી, પર્વનન્તર પર્વતિથિના ક્ષયની વખતે પૂર્વતર સિદ્ધાન્ત સ્વીકારનારે ઉદયની પહેલાં તિથિભાગની અપર્વતિથિનો ક્ષય કરવાની અને વૃદ્ધિની વખતે અમાન્યતા કરવી જોઈએ અને ઉદયવાળી તિથિના વૃદ્ધિ કરવાની અસલની રીતિને જીત આચારનું ! દિવસે ભવિષ્ય તિથિમાં ભૂતને આરેપ કરે પણ બળ હોવાથી એ સમયે એ વાત લઈને એવું જોઈએ. એટલે પૂર્વકાળે નિષેધ, વર્તમાન કાળે અનુ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org