Page Text
________________
| જૈન દષ્ટિએ તિથિરિન અને પવરાધન આ મુદ્દો રર-તિથિદિન, માસ અને વર્ષ આદિના નિર્ણ દરેક તિથિઓમાં પ્રધાનપણું જ છે. ચૌદશ અને યને માટે, જૈન ટિપ્પનક વ્યવચ્છિન્ન થવાના કારણે પૂર્ણિમા આદિ ફરજીયાત તિથિઓના પણ અનુસંકડો વર્ષો થયાં લૌકિક પંચાંગ જ મનાય છે અને તે કમે ક્ષય વખતે એ વર્ગ ભોગ અને સમાપ્તિના માટે હાલ પણ આપણે લૌકિક પંચાગ જ માનવું જોઈએ, |
નદ બાને પૂર્વતિથિમાં તે તિથિને એક વખત આરાધે એવું ફરમાન છે કે નહિ?
છે અને એક વખત આરાધતું નથી. અર્થાત મુદ્દો ર૩-અમુક દિવસે અમુક તિથિ ઉદયતિથિ,
ચૌદશના ક્ષયે ઉદયયુક્ત તેરશ ઉભી રાખીને તે ક્ષયતિથિ કે વૃદ્ધાતિથિ છે; એ વિગેરેના નિર્ણયને માટે |
વર્ગ તે તેરશમાં ચૌદશ આરાધી લેવાનું કહે છે. હાલ શ્રી જૈન શાસનમાં “ચંડ શુગંડૂ' નામનું લૌકિક
અને પૂર્ણિમાના ક્ષય વખતે “એ ન્યાયે ચૌદશ પંચાંગ જ આધારભૂત મનાય છે કે નહિ ?
ઉભી રાખીને ચૌદશે તે ક્ષીણ પૂર્ણિમા આરાધસમાલોચના-તિથિના નિર્ણય માટે સંસ્કાર
વાને બદલે ઉદયયુક્ત ચૌદશમાં ચૌદશજ આરાધે પૂર્વકજ “ચંડાશુંચંડૂ ” આજે મનાય છે.
છે. પૂર્ણિમાનું તે એ વખતે આરાધનજકરતા નથી.” તિથિઓ આદિ માનવા પૂર્વક પર્વતિથિની |
એ રીતે ટીપ્પણાની ભા. સુ.૪ ના ક્ષયે પણ હાનિ-વૃદ્ધિ વખતે જૈનશાસ્ત્ર પ્રમાણે સંસ્કાર કરીને
* એ વર્ગ ઉદયયુક્ત ત્રીજમાં ચોથ માને છે અને ટિપ્પણાની ક્ષીણ અને વૃદ્ધિ તિથિને સંજ્ઞા આ- |
કરે છે. છતાં ભા. સુ. ૫ ના ક્ષયે તે ઉદયયુક્ત પીને નક્કી કરવા માટે ૬૦-૭૦ વર્ષથી “ચંડાશુ. | ચંડૂ” મનાય છે, તે પહેલાના પૂર્વકાળમાં બીજા | ભા. સુ. ૪ નુંજ તે દિવસે આરાધના કરે છે
પાંચમના આરાધનને તે અજલીજ આપે છે. જ લૌકિક પંચાંગ એ માટે મનાતાં હતાં. -
પૂર્ણિમા અને અમાવાસ્યા કરતાં ચતુર્દશીનું તિષ ગણિત પ્રમાણેજ જે પર્વતિથિ માનવાની
અને ભા. સુ. ૫ કરતાં ભા. સુ. ૪ નું એ રીતે હત તે “વર્ધામિકા તિહિ“ પૂર્વી “વૃદ્ધી |
મનસ્વીપણેજ પ્રધાનપણું કહેનાર એ વર્ગ પૂનમ, તથોરાળ’ વિગેરે નિયમે શાસ્ત્રકારોએ કરવા
અમાવાસ્યા અને ભા. સુ. ૫ ના ક્ષયે એવી ફરપડતજ નહિં. લૌકિક પણ તથાવિધ વેગે સપ્ત- |
જીયાત તિથિને અને તેના આરાધનને એવા મીને અષ્ટમી તરીકે અને દશમીને એકાદશી તરીકે !
વખતે જે ક્ષય કરી નાખે છે તે ન કરે, અને કહે છે અને આરાધે છે! જેમકે –
તેની માન્યતા અનુસારની ક્ષય વખતે ભોગ અને શહિણીના મધ્યરાત્રયાગ હોય તો બીજી | સમાપ્તિવાળીજ તિથિ માનવાની વાતને અનુસરે દિવસે ઉદયયુક્ત અષ્ટમી હોવા છતાં પણ સાત- | તે સ્પષ્ટ છે, કે-એ વર્ગને ઉદયયુક્ત ચૌદશને મના દિવસે અષ્ટમી કહે છે અને આરાધે છે. | દિવસેજ પૂર્ણિમા કે અમાવાસ્યાને તથા ભા. સુ.
મુદ્દો ર૪-પૂર્ણિમા અને અમાવાસ્યા કરતાં ચતુર્દશી, ૪ ના દિવસે જ ભા. સુ. ૫ માનવી અને કરવી અને ભાદરવા સુદ ૫ ના કરતાં ભા. સુ. ૪ એ પ્રધાન પડે. અને એમ થાય એટલે એ વર્ગને ચૌદશ અને પર્વતિથિ છે કે નહિ?
ચોથ રૂપ કહેવાતી પ્રધાન તિથિઓ પૂર્વદિને કસમાલોચના ચતુર્દશી અને ચોથ સ્વસ્થાને | રવી પડે. અને એમ થાય એટલે એ વર્ગને તિઅધિક છતાં પૂર્ણિમા વિગેરેના બોધને સહન કરી | ચિઓને માટે પ્રધાન અપ્રધાનપણાની વાત સ્વયં શકે નહિ.
| પડતી મૂકીને આરાધકપણામાં આવીજ જવું પડે. ફરજીયાત તિથિઓમાં પ્રધાન અપ્રધાનપણું' મુદો ૨૫-કાર્તિક પૂર્ણિમાના ક્ષયે કાર્તિક પૂર્ણિમાની શાસ્ત્રકારોએ જણાવેલું છે,” એ પ્રમાણે લેખ | યાત્રા ચતુર્દશીના ઉદયવાળા દિવસે થાય કે અન્ય કોઈ પણ દેખાડ્યા સિવાય આ મુદ્દો વ્યર્થ છે. ફરજીયાત ! દિવસે થાય?
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005673 |
| Book Title | Tithidin ane Parvaradhan tatha Arhattithibhaskar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Pravachan Pracharak Trust |
| Publisher | Jain Pravachan Pracharak Trust |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 552 |
| Language | Gujarati, Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |