Page Text
________________
૧૯૬
[ जैन दृष्टियो तिथिहिन ने पवशधन...
પ્રવચનના ઉચ્છેદની આપત્તિ આવી લાગશે.
(૬) દ્યુતવ્યવહારમાં શ્રુતવ્યવહારને ઉલ્લંઘીને પ્રવર્તનારા દર્શનને માટે પણ ચગ્ય નથી. જે જે પુરૂષ જે જે વ્યવહારવાળા હોય, તે તે વ્યવહારને પુરસ્કૃત કરીને ચાલતા થકા જ શ્રી જિનાજ્ઞાનેા આરાધક થાય છે, પણ અન્ય પ્રકારે શ્રી જિનાજ્ઞાનેા આરાધક थतो नथी.
તત્કાલવર્તી બહુશ્રુતાએ સમ્મત કરેલું અને અન્યાએ આચરેલું પ્રાયઃ તે જ હોય છે, કે જે આગમવ્યવહારી અને યુગપ્રધાનાદિએ પ્રથમતઃ આચરેલું હોય, અર્થાત્-આગમવ્યવહારી અગર યુગપ્રધાનાદિએ પ્રવર્તાવેલું હોય : જેમ કે-પર્યુષણાચતુર્થી. અન્યથા,
C
જેને જે પરંપરાગત, તેને તે પ્રમાણ ’–એ વિગેરે વચનાના અસંભવ માનવો પડશે, એટલે કે– જેને જે પરંપરાગત, તેને તે પ્રમાણ ’ઈત્યાદિ વચનેાથી, કોઇને પણ અયેાગ્ય પરંપરા માનવામાં રહેલી જે આપત્તિ જણાવાય છે, તે જણાવી શકાશે નહિ : કારણ કે—પરંપરા પણ શું ગમે તે પુરૂષે શરૂ કરેલી સ્વીકૃત કરાય છે ? પરમ્પરાગત એવું પણ જે સાતિશાયી પુરૂષમૂલક ન હોય, તેને પરમ્પરાગત તરીકે કહેવું એ શકય જ નથી. (૩) શ્રી ભગવતીજી સૂત્રમાં પ્રાવચનિક પુરૂષની સર્વ પણ પ્રવૃત્તિએ પ્રમાણ છે, એમ કહ્યું
નથી : કારણ કે—શ્રુતવ્યવહારિએ જે પ્રવર્તાવેલું હોય તેમાં તે જ પ્રમાણ થાય, કે જે આગમને અનુસરનારૂં હોય—નહિ તેા, પ્રવચનવ્યવસ્થાના વિપ્લવ ઉત્પન્ન થવા પામે. જુઓ— (अ) तस्मात् स एवाचार्यों जिनसदृशः यो जिनमतं सम्यक् यथावस्थितं प्रकाशयति, इतरथा स पापपुअ:- केवलपापात्मा परित्याज्यः - दूरं दूरेण परिहरणीयः, कैः ? -' पुण्यसंज्ञैः ' पुण्या - मिथ्यात्वादिकालुष्याप्रतिहता संज्ञा येषां ते तथा, यद्वा पूर्णसंज्ञाः सम्यग्दृष्टय इत्यर्थस्तैः पुरुषैर्जिनवचनवितथप्ररूपको दर्शनमात्रतोऽपि त्याज्य इति ।
[ मुद्रिते पृ. ३६७-३६८ ] सूरिकृतमपि - आचार्यप्रवर्तितमपि चिअत्ति एवकारार्थे तदेव प्रमाणं - सत्यतयाऽभ्युपगन्तव्यं यदशठभावेन - निर्मायितया ऋजुभावेनेत्यर्थः संजनितं सम्यक् पर्यालोचनया विहितं तदपि निरवद्यं निष्पापं प्रवचनानुपघाति तथाऽन्यैरनिवारितं -' मा इत्थं कुरु ' इत्येवंरूपेण नान्यैर्बहुश्रुतैस्तत्कालवत्तिभिः प्रतिषिद्धम्, एवंविधमपि बहुश्रुतानामनुमतं तत्कालवत्तिसर्वगीतार्थसम्मतं यथा पर्युषणाचतुर्थी । [ मुद्रिते पृ. ३६८ ] (आ) यत्किचिदाचार्यप्रवर्तितस्य प्रामाण्यमभ्युपगमे प्रवचनमात्रस्याप्युच्छेदापत्तेः ।
[ मुद्रिते पृ. ३६९ ]
(इ) श्रुतव्यवहारे च श्रुतव्यवहारमुल्लङ्घ्य प्रवर्तमानो द्रष्टुमप्यकल्प्यः, यो यो यद्यदव्यवहा रवान्, स स तं तं व्यवहारं पुरस्कृत्य प्रवर्त्तमानो जिनाशाराधको, नान्यथा । [ मुद्रिते पृ. ३७० ]
(ई) बहुसम्मतमन्याचरितं च प्रायस्तदेव भवति यदागमव्यवहारियुगप्रधानादिमूलकं स्याद्, यथा पर्युषणाचतुर्थी, अन्यथा “ जस्स जं परंपरागयं तस्स तं पमाणं " इत्यादिवचनानुपपत्तेः, यतः परम्पराऽपि किं यत्किंचित् पुरुषादारभ्याभ्युपगम्यते ?, नहि सातिशयपुरुषमूलकमन्तरेण परम्परागतमिति भणितुं शक्यते । [ मुद्रिते पृ. ३७४ ]
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005673 |
| Book Title | Tithidin ane Parvaradhan tatha Arhattithibhaskar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Pravachan Pracharak Trust |
| Publisher | Jain Pravachan Pracharak Trust |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 552 |
| Language | Gujarati, Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |