________________
મીઠાભાઈની આંખમાં ચમક આવી ગઈ | ૩૩ છે એને બદલે જે કાપડ થાય એમાંથી તમને ત્રીજો ભાગ મળે. રોજ ૧૫ મીટર વણો તો એમાંથી ૫ મીટર તમારે ભાગે આવે.
“આ મારે માટે નવી વાત છે. પણ વિચારવા જેવી છે. દિવાળી વખતે શરૂ કરીએ. તમે દિવાળી વખતે આવો? તમારું સરનામું આપતા જાઓ. હું તમને કાગળ લખીશ.” વણકરે કહ્યું.
એમનો આ વાત માટેનો આવાર જોઈને અમારી આશા વધી અને ત્યાંથી અમે આગળને ગામડે ગયાં.
ત્યાં વણકરવાસ ઘણો દૂર હતો. રસ્તામાં પાણી અને કિચડ હતાં. પરંતુ ત્યાં પહોંચ્યા તો ચાર-પાંચ વણકરો મળ્યા. તેઓ નિગમનું સૂતર નથી વણતા પણ શહેરમાંથી પોતે સૂતર ખરીદી લાવી તેનું કાપડ બનાવીને વેચે છે.
હમણાં શું કરો છો ?” અમે પૂછ્યું. જૂઓને, આ સાળ તો બંધ છે. સૂતર કેટલું મોંઘું થઈ ગયું છે?” કેમ મળે છે?”
“પચાસેક રૂપિયે કિલો ટુક્કા સૂતર લાવીએ છીએ. એ ટુક્કાને પહેલાં સાંધીએ છીએ અને પછી વણીએ છીએ.” *
તો સૂતર મેળવવાની આ બીજી રીત જુઓ.” અમે લાકડી રેંટિયો બતાવ્યો અને એના પર કાંતી બતાવ્યું.”
“અરે આ રેંટિયો તો કેટલો સાદો અને સરળ છે? અહીં જ બની શકે. એમાં ખર્ચ પણ નથી.” એક ભાઈએ કહ્યું. - “સૂતર સાંધવા કરતાં તો આ રીતે સૂતર કાંતવાનું સહેલું પડે.” બીજાએ કહ્યું. અમે આગળ વાત કરી. “અને આ રીતે સૂતર મેળવવામાં તમને કોઈ ખર્ચ જ નહીં. તમે આ સૂતર વણો તો અહીં ગામના જ લોકો સૂતર કાંતીને તમને આપશે. વણાટના વળતર તરીકે તમને જે કાપડ થાય તેમાંથી ત્રીજા ભાગનું કાપડ મળી શકે. આમ રોજનું પાંચેક મીટર કાપડ તમને વગર ખર્ચ મળી શકે.”
“ઉપરાંત, આ સૂતર, પ્રમાણમાં જાડું અને મજબૂત હોવાથી તમે રોજનું વધારે મીટર કાપડ ઉતારી શકો.”
અને આ નેપકીન અને પંચિયાં શા માટે વણો છો જેમની બજારમાં કિંમત ઓછી છે? સુંદર ખમીસ અને ચણિયાચોળીનું કાપડ વણો જે અહીંના
લોકો મોંઘી કિંમતે બહારથી ખરીદી લાવે છે.” અમે ખાદીનાં રંગીન લીટીવાળાં - ખમીસ અને લાક્કાના દટ્ટાથી છાપેલાં સુંદર ચણિયા-ચોળી બતાવ્યાં.
બાજુમાં ઊભેલા મોતીભાઈ બોલ્યા, "મીઠાભાઈ, તમે વણાટ ચાલુ કરો તો હું થોકબંધ કાંતી આપીશ.” ગવરીબહેને પણ એ જ સૂર પુરાવ્યો.
* મીઠાભાઈ વણકર તો લાડી રેંટિયા ઉપર જ મોહી પડ્યા હતા. એ જોયો ત્યારથી એમની આંખમાં નવી ચમક આવી હતી. એમના ચિત્તતંત્ર પર અનેક વિચારોએ આક્રમણ શરૂ કર્યું હતું. એમને તાળો બેસતો જતો હતો કે આ રેંટિયો જો તેઓ ગામના લોકોને આપે તો પોતે કાપડનો ધંધો ધમધોકાર ચલાવી શકે. ત્રણ હજારની વસ્તીના ગામને કાપડ તો ઘણું જોઈએ છે. - એ વિચારમાળાના ઊંડાણમાંથી એમણે આંખમાં આંનદ સાથે એક જ વાક્યમાં બધું કહી દીધું : “મને તો બહેન તમારો આ રેંટિયો બહ ગમી ગયો.”
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
WWW.jainelibrary.org