Page Text
________________
©©© જ્ઞાનધારા 100 હૈ. મુઝે અબ તક કિસી પ્રાચીન ગ્રન્થ મેં ઇસકા ઉલ્લેખ દેખને કો નહીં મિલા હૈ. યાપિ ૧૭વી શતાબ્દી કી એક કૃતિ વ્રતતિથિનિર્ણય મેં યહ ઉલ્લેખ અવશ્ય હૈ કિ દશલાક્ષિણક વ્રત મેં ભાદ્રપદ કી શુક્લા પંચમી કો પૌષધ કરના ચાહિએ. ઇસસે પર્વ કા ભી મુખ્ય દિન યહી પ્રતીત હોતા હૈ. “ક્ષમાધર્મ આરાધના કા દિન હોને સે ભી યહ શ્વેતામ્બર પરમ્પરા કી સંવત્સરી-પર્વ કી મૂલભાવના કે અધિક નિકટ બૈઠતા હૈ. આશા હૈ દિગમ્બર પરમ્પરા કે વિદ્વાન ઈસ પર અધિક પ્રકાશ ડાલેંગે.
ઇસ પ્રકાર દિગમ્બર પરમ્પરા મેં પર્યુષણ પ્રારંભ કા ઉત્સર્ગ કાલ આષાઢ પૂર્ણિમા ઔર અપવાદ કાલ ભાદ્રશુક્લા પંચયી માના જા સકતા હૈ.
સમન્વય કેસે કરે
ઉપર્યુક્ત વિવેચન સે સ્પષ્ટ હૈ કિ આષાઢ પૂર્ણિમા પર્યુષણ (સંવત્સરી) પર્વ કી પૂર્વ સીમા હૈ ઔર ભાદ્ર શુક્લા ૫ અન્તિમ સીમા હૈ. ઇસ પ્રકાર પર્યુષણ ઇન દોનોં તિથિયોં કે મધ્ય કભી ભી પર્વ તિથિ મેં કિયા જા સકતા હૈ. શ્વેતાંબર એવં દિગમ્બર દોનોં પરમ્પરાઓં કે અનુસાર આષાઢ પૂર્ણિમા કો કેશલોચ, ઉપવાસ, એવં સાંવત્સરિક પ્રતિક્રમણ કર વર્ષાવાસ કી સ્થાપના કર લેની ચાહિયે યહ ઉત્સર્ગ માર્ગ હૈ. યહ ભી સ્પષ્ટ હૈ કિ બિના કિસી વિશેષ કારણ કે અપવાદ માર્ગ કા સેવન કરના ભી ઉચિત નહીં હૈ. પ્રાચીન યુગ મેં જબ ઉપાશ્રય નહીં થે તથા સાધુ અપને નિમિત્ત સે બને ઉપાશ્રયોં મેં નહીં ઠહરતે થે, તબ યોગ્ય સ્થાન કી પ્રાપ્તિ કે અભાવ મેં પર્યુષણ (વર્ષાવાસ કી સ્થાપના) કર લેના સમ્ભવ નહીં થા. પુનઃ સાધુ-સાધ્વીયોં કી સંખ્યા અધિક હોને સે આવાસ-પ્રાપ્તિ-સમ્બન્ધી કઠિનાઈ બરાબર બની રહતી થી. અતઃ અપવાદ કે સેવન કી સમ્ભાવના અધિક બની રહતી થી. સ્વયં ભગવાન મહાવીર કો ભી સ્થાન-સમ્બન્ધી સમસ્યા છે કારણ વર્ષાકાલ મેં વિહાર કરના પડા થા. નિશિથચૂર્ણિ કી રચના તક અર્થાત્ સાતવ-આઠવી શતાબ્દી તક સાધુસાધ્વી સ્થાન કી ઉપલબ્ધિ હોને પર અપની એવં સ્થાનીય સંઘ કી સુવિધા કે અનુરૂપ આષાઢ શુક્લ પૂર્ણિમા સે ભાદ્રશુક્લા પંચમી તક ભી પર્યુષણ કર લેતે થે. યદ્યપિ ઇસ યુગ તરફ ચૈત્યવાસી સાધુઓ ને મહોત્સવ કે રૂપ મેં પર્વ
૧૪૪
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005605 |
| Book Title | Gyandhara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gunvant Barvalia |
| Publisher | Saurashtra Kesari Pranguru Jain Philosophical and Literary Research Centre |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 284 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |