________________
જ્ઞાનધારા 100 ઉસગ્ગો સેસકાલ પજોસેવન્તાણું અવવાતો. અવવાતે વિ સવીસસતિરાતમાસાતો પરેણ અતિકમેઉણ વઠ્ઠતિ સવીસસતિશત માસે પુણે જતિ વાસખેતં ણ લભૂતિ તો કખ હેક્ટાવિ પજજોસવેયન્વ. પુણિમાએ પંચમીએ, દસમીએ, એવમાદિ પલ્વેસુ પજુસયā નો અપવેસુ” અર્થાત્ આષાઢ પૂર્ણિમા કો પર્યુષણ કરના યહ ઉત્સર્ગ માર્ગે હૈ ઔર અન્ય સમય મેં પર્યુષણ કરના યહ અપવાદ માર્ગ છે. અપવાદ માર્ગ મેં ભી એક માસ ઔર બીસ દિન અર્થાત્ ભાદ્ર શુક્લ પંચમી કા અતિક્રમણ નહીં કરના ચાહિયે. યદિ ભાદ્ર શુક્લ પંચમી તક ભી નિવાસ કે યોગ્ય સ્થાન ઉપલબ્ધ ન હો તો વૃક્ષ કે નીચે પર્યુષણ કર લેના ચાહિયે. અપવાદ માર્ગ મેં ભી પંચમી, દશમી, અમાવસ્યા એવં પૂર્ણિમા કરના ચાહિયે, અન્ય તિથિઓ મેં નહીં. ઇસ બાત કો લેકર નિશથી ભાષ્ય એવં ચૂર્ણિ મેં યહ પ્રશ્ન ભી ઉઠાયા ગયા હૈ કિ ભાદ્ર શુક્લચતુર્થી કો અપર્વ તિથિ મેં પર્યુષણ ક્યોં નહીં કિયા જાતા હૈ. ઇસ સંદર્ભ મેં કાલક આચાર્ય કી કથા દી ગઈ છે. કથા ઇસ પ્રકાર છે - કાલક આચાર્ય વિચરણ કરતે હુએ વર્ષાવાસ હેતુ ઉજ્જયિની પહુંચે, કિન્તુ કિન્હીં કારણે સે રાજા રુટ હો ગયા, અતઃ કાલક આચાર્ય ને વહાં સે વિહાર કરકે પ્રતિષ્ઠાનપુર કી ઓર પ્રસ્થાન કિયા ઔર વહીં કે શ્રમણ સંઘ કો આદેશ ભિજવાયા કિ જબ તક હમ નહીં પહુંચતે તબ તક આપ લોગ પર્યુષણ ન કરે. વહોં કા સાતવાહન રાજા શ્રાવક થા, ઉસને કાલક આચાર્ય કો સમ્માન કે સાથ નગર મેં પ્રવેશ કરાયા. પ્રતિષ્ઠાનપુર પહુંચકર આચાર્ય ને ઘોષણા કી કિ ભાદ્રશુક્લ પંચમી કો પર્યુષણ કરેંગે. યહ સુનકર રાજાને નિવેદન કિયા કિ ઉસ દિન નગર મેં ઈન્દ્રમહોત્સવ હોગા. અતઃ આં૫ ભાદ્રશુક્લ ષષ્ઠિ કો પર્યુષણ કર લે, કિંતુ આચાર્ય ને કહા કિ શાસ્ત્ર કે અનુસાર પંચમી કા પ્રતિક્રમણ કરના કમ્ય નહીં હૈ, ઈસ પર રાજા ને કહા કિ ફિર આપ ભાદ્રશુક્લ ચતુર્થી કો પર્યુષણ કરે. આચાર્ય ને ઇસ બાત કો સ્વીકૃતિ દે દી ઔર શ્રમણ સંઘને ભાદ્રશુક્લ ચતુર્થી કા પર્યુષણ કિયા.
યહીં ઐસા લગતા હૈ કિ આચાર્ય લગભગ ભાદ્રકૃષ્ણ પક્ષ કે અન્તિમ દિન મેં હી પ્રતિષ્ઠાપુર પહુંચે થે ઔર ભાદ્રકૃષ્ણ અમાવસ્યા કો પર્યુષણ કરના
ક ૧૪૨ ૧૭
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org