________________
સંશોધનના શ્રીગણેશ
સ૧૯૫૪ની આ વાત છે.
પૂ. મુનિશ્રી અભયસાગરજી મ.સા.નું
ચાતુર્માસ નાગપુરમાં હતું. છે. પૃથ્વી ગોળ નથી...
એક દિવસે ત્યાંની કૉલેજમાં પ્રવચન આપવા ગયા. ધર્મની સુંદર વાતો યુવાન પેઢીનાં મગજમાં ઉતરે તે રીતે સરળ પદ્ધતિથી સમજાવી રહ્યા હતા. તેમાં હિંસા, જૂઠ, ચોરી, અબ્રહ્મ, પરિગ્રહ, જુગાર, દારૂ, માંસ આદિના પાપોની રજૂઆત સારી રીતે કરતાં કહ્યું કે પાપ કરવાથી દુર્ગતિ-નરક-માં જવાય અને અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્ય, અપરિગ્રહ આદિ યુકત જીવન જીવવાથી સ્વર્ગમાં જવાય. અધ્યાપકો અને વિદ્યાર્થીઓ મસ્ત બની પ્રવચન સાંભળી રહ્યા હતા. અધવચ્ચે જ એક કૉલેજીયન ઊભો થયો. તેના હાથમાં પૃથ્વીનો ગોળ દડો હતો. તેણે મુનિશ્રીને પૂછ્યું કે આપ કહો છો કે પૂણ્ય કરવાથી સ્વર્ગમાં જવાય ! પાપ કરવાથી નરકમાં જવાય ! આપશ્રી આ દુનિયાનો નક્શો જુઓ. ક્યાંય આ પૃથ્વી ઉપર સ્વર્ગ નરક દેખાય છે?
જે કંઈ છે તે આ જ છે. અમારા વૈજ્ઞાનિકોએ અનેક વાર સમગ્ર પૃથ્વીની પ્રદક્ષિણા કરી. ક્યાંય સ્વર્ગ કે નરક જોવા ન મળ્યા ! પછી શા માટે સ્વર્ગ-નરકની ખોટી કલ્પના કરી માનવજાતમાં ભય પેદા કરી રહ્યા છો ! | મુનિશ્રીએ સૌમ્યભાવથી તેને સ્વર્ગ
નરકની વાતો કલ્પના નથી, પણ હકીકત છે. તે અનેક દાખલા દલીલોથી સમજાવી કહ્યું કે આજે તો અમેરિકાની રીબર્થ સંસ્થાએ પૂનર્જન્મના કિસ્સાઓની કરેલ નોંધમાં પણ સ્વર્ગ અને નરકમાંથી આવેલા કિસ્સાઓ ઢગલાબંધ છે. આ રીતે પૂજ્યશ્રીએ સમજણ આપી. પણ પૂજ્યશ્રી માટે આ પ્રસંગે પોતાના જ્ઞાનના પ્રવાહને આજની ભૂગોળ-ખગોળની માન્યતાનાં સંશોધન તરફની દિશામાં વાળવામાં મહત્વનું કામ કર્યું. પછી પૂજ્યશ્રીએ દેશ-વિદેશનાં તમામ ભૂગોળ-ખગોળનાં ગ્રંથો મંગાવ્યા. ખૂબ ખૂબ વાંચન ચિંતન કર્યું અને એના ઊંડાણમાં ઉતરવા વૈજ્ઞાનિકો સાથે પત્રવ્યવહાર અને રૂબરૂ સંપર્ક કર્યા. યુનિવર્સિટી અને તેના કુલપતિઓની સાથે બેઠકો યોજી. બની શકે તેટલા લાકડાના, પ્લાસ્ટરનાં, લોખંડનાં મૉડેલો યંત્રો બનાવરાવી પ્રયોગો કર્યા. ક્યારેક પહાડો ઉપર અને ક્યારેક સમુદ્રના કિનારે જઈ બન્ને પાસાઓનો તુલનાત્મક અભ્યાસ કરતાં તેઓશ્રીએ સ્પષ્ટ તારણ કાઢ્યું કે:
• પૃથ્વી ગોળ દડા જેવી નથી, • પૃથ્વી ફરતી નથી અને
• એપોલો ચંદ્ર ઉપર પહોંચ્યું નથી. હવે આપણે આગળ વધીએ અને એના તારણો, પુરાવાઓ ક્યા કયા છે તેનો ચિત્રો સાથે અભ્યાસ કરીએ.
આપણી સાચી ભૂગોળ, org
8
Jain Education International
For Personal & Private Use Only