________________
| વિક્રમના બારમા સૈકામાં થયેલ આચાર્ય તે સમય દરમિયાન ડિને સૌરનું અસ્તિત્વ શ્રી શાંતિસૂજીએ રચેલ છવવિચાર હોવું જોઈએ. પ્રકરણ તથા તે પહેલાંના લગભગ ઈ. સ. બીજી ગણતરી પ્રમાણે જ્યારે મનુષ્યની
૫૦ આસપાસ લિપિબદ્ધ થયેલ છવાભિ ઊંચાઈ ૩ ગાઉ હતી ત્યારે ભુજ પરિસર્ષની ગખ, યુનાવણી ઈત્યાદિ સૂત્રોના જણાવ્યા લંબાઈ ૨ ગાઉ ગણતા. જ્યારે મનુષ્યની પ્રમાણે આ ઇવેનું ઉત્કૃષ્ટ શરીર ગાઉ પૃથ- ઊંચાઈ ૧ ગાઉ થઈ ત્યારે ભુજ પરિસર્ષની કથએટલે ૨ થી ૯ ગાઉ સુધીની લંબાઈ– લંબાઈ ૨/૩ ગાઉ અને જ્યારે ભગવાન શ્રી વાળું હોય છે. '
આદિનાથના સમયમાં મનુષ્યની ઊંચાઈ આ ડિસોરની ઊંચાઈ ૮૦ ફૂટ અને ૫૦૦ ધનુષ્ય હતી ત્યારે ભુજ પરિસર્ષની લંબાઈ લંબાઈ ૧૫૦ થી ૧૭૫ ફૂટ સુધીની અંદાજે ૩૩૩ ધનુષ્યની ગણાય. એટલે જ્યારે હિસીર વામાં આવે છે.
ની લંબાઈ ૨૫ ધનુષ્ય હતી ત્યારે મનુષ્યની વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ પ્રમાણે ડિનેસૌરની ઊંચાઈ ૩૭.૫ ધનુષ્ય હોઈ શકે અને આટલી વિવિધ પ્રકારની જાતિ છે. તેઓના શરીરનું મનુષ્યની ઊંચાઈ સોળમા તીર્થંકર શ્રી શાંતિપ્રમાણ જુદું જુદું હોય છે અને ખાસિયતે નાથ તથા સત્તરમા તીર્થંકર શ્રી કુંથુનાથના અલગ અલગ હોય છે. અને તે મેસોઝોઈક આંતરામાં હતી. એટલે આ બંને રીતે સમયની સંમય ( Mesozoic period) દરમિયાન ગણતરી કરતાં ડિસોરનું અસ્તિત્વ લગ થઈ ગયા.
ભગ ૪૬ સાગરોપમ પૂર્વેથી લઈને લગભગ અત્યારની ગણતરી પ્રમાણે ડિસૌર ઓછામાં ઓછા ત્રણ સાગરેપમ પૂર્વે સુધી લગભગ સાત કરોડ વર્ષ પહેલાં થઈ ગયા હોવાનું અનુમાન જરાય અસંભવ કે અશકય હોવા જોઈએ. પરંતુ જૈનશાસ્ત્ર તેના સંબં- લાગતું નથી. ધમાં કંઈક જુદી જ ગણતરી બતાવે છે. એક કેસ્મિક કેલેન્ડર પ્રમાણે રાક્ષસી ધનુષ્યનાં છ ફૂટ ગણતાં ડિમો સૌરની લંબાઈ કદના ડિનેસરની ઉત્પત્તિ ૩૦ ડિસેમ્બરે લગભગ ૨૫ થયો ગણી શકાય. થયેલી ગણાય છે તે જ કાળચક પ્રમાણે
- એમ માની લો કે ડિનેસરના વર્ગનાં પર્ણ લગભગ એટલે જ સમય આવે છે એટલે પ્રાણીઓનું શરીર મનુષ્યની ઊંચાઈ કરતાં કે જે આધુનિક કસ્મિક કેલેન્ડરની 8મી ત્રીજા ભાગનું હોય, તે જ્યારે મનુષ્યની ડિસેમ્બર બરાબર ગણી શકાય, કારણ કે ઊંચાઈ૭ ધનુષ્ય હોય ત્યારે ડિસૌર અથવા કેમિક કેલેન્ડરના ૩૬૫ દિવસ બરાબર તેના વર્ગના પ્રાણીની લંબાઈ ૨૫ ધનુષ્ય હોયજેનકાળચક્રના ફક્ત ૧૮૦ (૧૮૦–૦૦૧૦૦ મનુષ્યની ઊંચાઈ, આ અવસર્પિણીકાળના -૦૧થી ૩૬૦-૦૦-૦૦”-૦૦” સુધી) અગિયારમા તીથ શ્રી શ્રેયાંસનાથ તથા બતાવ્યા છે. . બારમા તીર્થક રીવાસુપૂજ્ય સ્વામીના વળી આજના વૈજ્ઞાનિકોની પુરાતત્વીય અંતરામાં લગભગ ૭૫ ધનુષ હતી. એટલે પાથેની વય-મર્યાદા નક્કી કરવાની પદ્ધતિ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org