________________
(४) व्योमयात्रिभिरेपोलोयानस्य गवाक्षेषु सर्वेष्वपि वयं चन्द्रमितो यादृशं पश्यामस्ताहिमस्य कुज्झटिकायाश्च स्थितिविषये तत्कारणाच दृशमेव दृश्यं हि दरीदृश्यते । अत एतेन स्पष्टं स्पष्टावलोकनाभावस्य च रावः नासास्थितानां भवति यत्वैज्ञानिकानां पुरतो विहित आसीत् ।
___ "वस्तुतो यदि एपोलोयानं चन्द्रतलेऽवतरितं तत्र विचारणीयमिदमस्ति-वस्तुतो यदि ते तदा यादृशं चन्द्रं वयमितः पश्यामस्तादृश्येव पृथ्वी २॥ लक्षमाइलमितमूर्वभागे गताः सन्ति, तदा ततः कस्माद् दृक्पथमागता? चन्द्रापेक्षया चतुतत्र शून्ये वातावरणे हिमं कुज्झटिका च कुतः ।।
गुणिता दीर्घा पृथ्ठी कस्मान्न दृक्पथमायाता ? सम्भवेत् ?
तच्चित्रे कस्मानागतं दृश्यम् ?" कदाचित् तत् तत्र भवेदपि तदापि सूर्यस्य
(७) एपोलोयानेन यत्रावतरणं · कृतं तत्र प्रचण्डेन आतपेन शोषणं तेषां जातं भवेत् ! .
सिकत-प्रस्तर-मृत्तिका-लघुप्रस्तरकणास्तथाऽऽईपरं हिम-कुज्झटिकयोरावरणवशादेपोलो
तादिस्थित्याऽपि स कश्चन पर्वतीयः प्रदेश. एवायानगवाक्षिकातः दर्शनाभावस्य खणा व्योम
स्तीति स्पष्टं भवति । यात्रिभिः कथं विहिता ? (५) एपोलोयानं तिर्यग् गतमिति च केप
(८) अमरीका-रशिया चेति द्वयमपि परकेनेडीतः प्रकाशितादेपोलोयानगमन-दिशासूचक- स्पर प्रतिस्पर्धि, आकाशस्य क्षेत्रे रशिया वर्धमान
आसीत्, साम्प्रतमप्यस्ति । परं ल्यूना-पश्चदशचित्रादपि स्पष्टं भवति ।
नामकं रशियादेशस्यान्तरिक्षया नमेपोलो-एका(६) एपोलोयानं यदि वस्तुतो, वैज्ञानिकानां.
दशेन सहैव चन्द्रे गतं, तदा तयार्मेलनं कस्मान्न घोषणानुसारं चन्द्रतले गतं भवेत् , तदा वयमितः
जातं ? किञ्च परस्परमुभे अपि राष्ट्रेऽस्मिन् विषये पूर्णिमायाश्चन्द्रं नवइश्चमितस्थासिकेव पश्यामस्तद
मूके कथं स्थिते । अमरीकाराष्ट्रमपि रशियानुसारं चन्द्रे ते गता भवेयुस्तदा तत्र गमनानन्तरं
प्रेरित ल्यूना १५ संज्ञ-चन्द्रशकटविषये मौनपृथ्वी ३६ ईञ्च-३ फूटमितायामशालि-स्थासि
मासीत् कुतः ? केव दृष्टिपथमागता स्यात् !
यतो हि पृथिव्या व्यासः प्रायः ७९२६ (९) चन्द्रस्योत्पत्तेः चन्द्र-पृथ्थ्यो रन्तरस्य. मीलमितस्तथा चन्द्रस्य व्यासः २१६० मीलमितो- चन्द्रे वातावरणस्याथवा जीवसृष्टेः सम्बन्धि धारणाऽस्ति । अस्यायमाशयो यत् पृथ्वी-चन्द्रयोर्मध्ये दीनां सम्बन्धि विज्ञानेनाथ यावनिश्चितरूपेण किमपि चतुर्गुणितमन्तरमस्ति । केपकेनेडीतः प्रमुखरूपेण स्पष्टं न कृतम् । कासाश्चिद् कल्पनानामाश्रयेण प्रकाशितेषु चित्रेष्वेकमपि चित्रं तादृशं नास्ति विहिता एता व्योमयात्रा वस्तुतः सत्यस्य कियति. यस्मिन् पृथिव्या व्यासो दीर्घः प्रदर्शितो भवेत् । निकटेऽवय॑न्त ? इति कथनं दुःशकमेवास्ति ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org