________________
માણસના અનેક ભવ નક્કી હોય, મોક્ષ પણ વૈજ્ઞાનિક સાધને, પ્રયોગશાળાઓ, ફેટાઓ, નક્કી હોય, તે શા માટે તે તપ કરે? તે પ્રદર્શન, સેમીનાર, સંશાધકને સંપર્ક પછી એણે હાથ જોડીને બેસી રહેવાથી નક્કી વગેરે અનેક રીતે અભ્યાસ થઈ શકે છે. કરેલી પળે છૂટકારો મેળવશે જ! અથવા તે નિરીક્ષણથી અવકાશી-પદાર્થો, નક્ષત્રો નક્કી કરેલી રીતે તપશ્ચર્યા થઈ જશે, પરિસહ વગેરેના સ્થાનમાં ફેર પડે છે, તે જાણું સહન થઈ જશે. બધું નિમિત છે, પછી એણે શકાય છે. સૂર્ય પ્રકાશના રાશિમાં પ્રવેશવાના મનથી કશું કરવાનું નથી. જે છે તે યંત્ર સમયને પણ કાળે કરી ફેર પડે છે. તેની રૂપે છે. આપણે આ તકને સ્વીકાર ન જ બેંધ ન લેવી ? અને જુના ગણિત પ્રમાણે. કરી શકીએ.
જ પંચાગે તૈયાર કરવાં?
અભ્યાસ કર્યા પછી તમામ સિદ્ધાંત માનવ-જાતના ઇતિહાસમાં ફેરફાર થયા છે. એ પણ પુરુષાર્થના જૈન-સિદ્ધાંતને પુષ્ટિ
બદલાવી શકાય. વિજ્ઞાનના કહેવાતા સિદ્ધાંત આપે છે. આપણે બે ઘોડે ન ચડી શકીએ.
ધરમૂળથી બદલાવી શકાય, એ અધિકાર પ્રત્યેક
જ્ઞાની છે. જે પુરુષાર્થને બાજુએ મૂકીએ, તો જ વહેમ,
પણ એ સારુ ભારે–અભ્યાસ જોઈએ. અંધશ્રદ્ધા, ચમત્કાર, જ્યોતિષની દુનિયાને
જગતમાં મળતી બધી જ માહિતિની જાણ આસરે લેવું પડે. જે ચારિત્ર્ય બળ, તપશ્ચર્યા
હોવી જોઈએ. બીજાએ કરેલા પરિશ્રમને અને જ્ઞાનની ભાવનાને મહત્વ આપીએ તે
ખ્યાલ હવે જોઈએ. પિતાની ભૂલની સભાઅંધશ્રદ્ધા જેવી અનેક લાલચના વળગણમાંથી
નતા હોવી જોઈએ. એ રીતે જ ઘણું બધું પણ મુક્તિ મેળવી શકીએ.
સાબિત થઈ શકે. અથવા તે ઘણું બધું સૂર્ય, ચંદ્ર પર વસ્તી છે, એવું એક સમજી શકાય. વિદ્વાન જણાવે છે. હશે! એમાં શું ? ન્યૂટન ખગોળ વિષે જાણવું હોય તે ભૂગોળ, જે પણ સૂર્ય પર વસ્તી હોવાનું માનતો હવામાન શાસ્ત્ર, ગણિત, પદાર્થ-વિજ્ઞાન હતે. રૂઢ માન્યતાઓ સે-બસો વરસ વધુ રસાયણશાસ્ત્ર, જીવશાસ્ત્ર, અણુવિજ્ઞાન, સામાજિક જીવે તેમાં નવાઈ નથી. ઘણી માન્યતાઓ ઈતિહાસ, માનવમને આ અંગે કરેલા સંઘર્ષો, હજાર વર્ષથી બદલાતી નથી. નહીં તે પ્રયાસ, જુદી જુદી સંસ્કૃતિઓના વિચારે, આટઆટલા વિવિધ ધર્મો જ ન હોત. આટલું વગેરે બધું જાણવું જોઈશે તે જ ખગોળના મિથ્યાત્વ ન હોત !
વિરાટ ક્ષેત્રને ખ્યાલ આવે. હાલના યુગમાં નિરીક્ષણ અને અભ્યાસ હવે તો ભારતના કેટલાય ઉપગ્રહો માટે અનેક સાધનો ઉપલબ્ધ છે વિશાળ અવકાશમાં ગયા છે. તે દર થોડી મિનિટે પુસ્તકાલયા સુપ્રાપ્ય છે, કોઈ એક જ વિષયના પૃથ્વીના ફોટા લે છે. ભારતીય અવકાશયાત્રી
અસંખ્ય ગ્રંથ મળે છે. દૂરબીને, વેધશાળાઓ, પૃથ્વીની કક્ષામાં, થોડા સમયમાં, ચક્કર કેપ્યુટર, કેલક્યુલેટર, ઉચ્ચ ગણિત, ઉરચ મારશે. અભ્યાસ માટે આપણે પાસે પુષ્કળ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org