________________
ĖTERESS BE BE BEEEEEEEEEEEEEEEEE
વિજ્ઞાનવાદ-પ્રચારિત ભૂગોળ-ખગોળશાસ્ત્રના સિદ્ધાન્તોને શાસ્ત્રદષ્ટિએ ઉકેલ
(આછી રૂપરેખા) લેખક :- ગાંધી રતિલાલ પાનાચંદ (વડોદરા)
ગાંધી કાન્તિલાલ મંગળદાસ (વડોદરા) 333333333333333333333333333333
[ આ લેખ અમારી સંસ્થાના મુખ્ય–પ્રાણસમા ભાઈઓને પાલનપુરની તા. ૨૮, ૨૯, ૩૦ ઓકટોબર ૧૯૮૩ ને તત્વજ્ઞાન-ગેષ્ઠિમાં નિબ ધરૂપે આવેલ, તેને એગ્ય રીતે પરિભાજિત કરી જિજ્ઞાસુઓના લાભાર્થે અહીં પ્રસ્તુત કરીએ છીએ. *
સં. ] 8િ333333333333333333333333333333
અમે જ્યારે સ્કૂલમાં અભ્યાસ કરતા હતા. પર્વત તથા તેની રચના સ્કેલ મુજબ બનાવવા ત્યારે ભૂગોળમાં પૃથ્વી સંબંધી જ્ઞાન અપાતું માંડી અને તેનું વિગતથી વર્ણન આરસમાં અને શ્રી પર્યુષણ પર્વમાં વ્યાખ્યાનમાં ક૯૫- લખવાનું નક્કી કર્યું, જેથી કઈ પણ જિજ્ઞાસુને સૂત્રમાં ચંદ્ર અને સૂર્ય સ્વવિમાને અત્રે આવ્યા તે રચના જોઈને અને લખાણ વાંચીને શ્રી તે સાંભળતા. આ સાંભળીને ભૂગોળમાં શીખેલું જંબુદ્વીપને સંપૂર્ણ ખ્યાલ આવે. સત્ય નહોતું લાગતું. કેવળીની વાણી સત્ય આ બધી રચના સાથે આપણું ગ્રંથમાં લાગતી હતી.
દર્શાવ્યા મુજબ બે સૂર્ય–ચંદ્ર તથા રાત-દિવસ વધુમાં શ્રી જંબૂટ્ટોપ-પ્રાપ્તિ તથા અન્ય તથા ચંદ્ર જે દરરોજ ૪૮ મિનિટ (બેઘડી) ગ્રંથને પ. પૂ. ઉપાધ્યાય શ્રી ધર્મસાગરજી મેડો દેખાય છે અને અમાસને દિવસે સૂર્યની મ. સા. ના શિષ્ય પૂ. પં. મુનિ શ્રી અભય. સાથે હોય છે. સાગરજીએ ઊંડો અભ્યાસ કર્યો અને આપણી આ બધી બાબતને પ્રેકટીકલ બતાડવા ભૂગોળ-ખળ ઉપર સટ વ્યાખ્યાને માટે નાના-મોટા મોડલ બનાવીએ તે પ્રત્યક્ષ આપવા માંડ્યાં, તે સાંભળીને આપણી વાત સમજી શકાય. તેથી અમે બંનેએ પ. પૂ. વધુને વધુ સત્ય લાગવા લાગી.
પં. શ્રી સાથે ચર્ચા-વિચારણા કરી બે મેડલ
બનાવ્યાં. પરિણામે શ્રી જંબુદ્વીપના વર્ણન મુજબ જેથી પ્રેકટીકલ જોઈ અને સમજી શકાય. તેને માપ-પ્રમાણસર આરસમાં રજુ કરવા માટે તથા આ મોડલ ઉપરથી મોટું મોડલ બનાવશ્રીપાલીતાણા તીર્થમાં જબૂદ્વીપ અને મેરૂ- વાથી વિસ્તારથી સમજણ પડે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org