________________
-
૪૧૦
તત્ત્વત્રયી-મીમાંસા.
ખંડ ૨ વ્યક્તિક. ઐસી પરિસ્થિતિમે હિંસા ભી અહિંસા હોતી હે ઓર કર્તવ્ય હૈ ઐસા કભી ભી જૈન શાસ્ત્રમ્ નહીં હૈ અતએ જેન નીતિ સભી દ્રષ્ટિએ શુદ્ધ છે
* 'ઈસ લેખમે વ્યકિગત, સમાજકા ઓર રાજનૈતિક નીતિકા વિચાર કિયા ગયા અબ ચેાથે લેખમેં તત્વજ્ઞાનકા વિવેચન કરેગે
“વીર શાસન તા. ૮મી કબર. પૃ. ૨૯ ,
(લેખાંક ચેથા)
જૈન ઓર જગત્ (લે. લક્ષમણ રઘુનાથ ભિંડે કરજગી ધારવાડ.) ઈસ લેખમેં હમ જેની તત્વજ્ઞાનકા વિચાર કરેગે. જિસ પ્રકાર મનુષ્ય સિફ બુદ્ધિમાન હોને સે નહીં ચલેગા બકિ ઉસકી બુદ્ધિ સ્થિર ભી તેની ચાહિએ. ઉસી તરહ સમાજ કે સિફે ધર્મ યા તત્વજ્ઞાનસે નહીં ચલેગા. વહ એકમેવ હોના ચાહિએ. ઈસ દ્રષ્ટિએ યદિ દેખા જાયતે જેની તત્વજ્ઞાન હી એકમેવ કહા જા સકતા હૈ. ક કિ વહ પુરાતન હૈ ઔર એકહી રૂપમેં અબતક ચાલતા આયા હૈ, વહ જેની તત્વજ્ઞાન એકાંગી ભી નહીં હૈ. ઇસી લિયે ઉસકે અને કાંતવાદભી કહતે હૈ, બૌદ્ધ, ઇસાઈ ઔર મહમ્મદી તત્વજ્ઞાન-આજ કલકા હૈ ઔર સંકુચિત હૈ. ફેદિક તત્વજ્ઞાન યદ્યપિ પુરાતન હૈ તથાપિ સદાકે લિયે બદલાતા હી ગયા હૈ ઔર અભી તક ઉસને સ્થીરતા નહીં પાયી હૈ. જનશાસન હી એક અસા હૈ કિ જે શાશ્વત હૈ ઔર એકરૂપ છે. વહ પ્રાચીન સે પ્રાચીન કાલમેં થા. જતા થા વૈસાહી આજ હૈ ઔર આગે ભી વીર વાણી કે ઈસ એક રૂપતામેં કુછ. ભી આશ્ચર્ય નહીં હૈ. કયાંક ધમ તત્વ શાશ્વત ઔર નિશ્ચલ હો હેતા હૈ, યદિ અહંત શાસન એક રૂપ ન હતા તે જરૂર આશ્ચર્ય હતા, સત્ય તીન
મેં એક હી રહતા હૈ ઔર સત્ય હી ધર્મ છે, તત્વજ્ઞાન . જેને પહિલા સિદ્ધાંત યહ હૈ કિ સુષ્ટિ અનાવનંત હૈ. બ્રહ્માને સૃષ્ટિ કી અથવા ઈશ્વરને છે દિન પેદા કીયે, સભી બાતેં બુદ્ધિગમ્ય નહી હૈ અતએવ અભેદ્ય છે. સષ્ટિ પહિલે થી અબ હું, અર્થાત્ આગે ભી રહેગી. ઈસ લિયે અનાવનંત હૈ. ઇસકા કર્તા કઈ ભી નહીં. કેસી અટલ નિયમસેં વહ સ્વભાવસે હી ચલતી આયી હૈ ઔર ચલતી રહેગી. ઇસકે કમમેં પરિવર્તન કરનેકી સત્તાં કિસી કા ભી નહીં હૈ. જનેક દૂસરા સિદ્ધાંત યહ હૈ કિ જડ ઔર ચેતન મેં ભિન્ન હૈ, ઔર કભી એક નહીં હો સકતે. ઈસી ભાવના પર જે ધર્મ ચલા હે ઓર જીકા, શકી
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org