________________
પ્રકરણ ૩૭ મું. પરાવિકાર સમજનાર લમણ રધુનાથ ભિંડે. ૪૦૮ યહ જેનકા મૂલ મંત્ર છે. યહ વિશ્વ બંધુતા બૌદ્ધોકી તરહ સિફે દયાભાવ પર સ્થિત નહીં હૈ,
અદ્વૈતવાદિકી તરહ વહ તારતમ્ય હીન ભી નહીં હૈ. ઇસ તરહકા. વર્તાવ તમ સરોસે ચાહતે હૈ વહી વર્તાવ રે કે સાથ કરો ઈસ ઈસાઈ નીતિ કે જસી હી જેની વિશ્વ બંધુતા નહીં હૈ, વહ આમોન્નતિ કે વિચાર પર સ્થિત હૈ. હિંસા કરનેસે હિંસિત છવકે પ્રગતિમેં બાધા પહુચતા હૈ. ઔર હિંસા કરનેવાળે છવકી ભી અધ્યાત્મિક હાનિ હતી હૈ. હિંસાસે ધર્મ, દેશ, જ્ઞાતિ, સમાજ ઔર વ્યક્તિ કિસીકા ભી હિત નહિ હોતા.
ઈસ તરહ કે વિચાર જેની રખતે હુએ ભી જૈન શાસ્ત્રમ્ દુષ્ટ દંડન વિહિત માના ગયા હૈ, લેકીન વૈદિકૈકી તરહ જૈન સર્પ, વ્યાઘ, સિંહ આદિ પ્રાણિકે દુષ્ટ નહીં માનતે, અન્ન ઔર નિરપરાધિ પ્રાણી કી હિંસા કિસી વજહ સે નહીં. કરની ચાહિએ ઇસ પ્રકારકી જૈન નીતિ હૈ.
શઠ પ્રતિ સત્યમેવ યહી નીતિ જૈનશાસકી હૈ-બલિક શેઠપ્રતિ શાઠય કી નીતિભી કુછ અવસરપર કહી ગયી છે.
" ઈસનીતિકા હેતુ થી વિશ્વબંધુતા હી હૈ, સમાજ કે ધારણકે વાતે છેક નિલણ હોના હી ચાહીએ. “શઠં પ્રતિ શાઠાં’ કી ઈજાજતા દીક અભય કે દેનેવાતે હી દી ગઈ હૈ. ઇસ પ્રકા દુજનેક દંડ દેને કો અપવાદ રખતે હુએ સર્વ પ્રાણી માત્રસે બંધુભાવ રખનકી નીતિનિયોંકી હૈ, સ્વાર્થ કે વાતે છેકી કે
ઔર મનુઓંકી હત્યા કરના જેનોં કા સર્વથા અસંભવ છે. પૂર્ણ દયા રસ્થાકી શિક્ષા જેન હી સંસાર મિલી હૈ. એને ભાવનાએ મનુષ્ય માત્રામે સવાભા- '' વિક હૈ લેકિન એ ભાવનાઓ જૈનેમેં જિતની ચરમ સીમાં તક પહુંચી છે. ઉતની અન્ય કીસી સમાજમેં નહીં પહુંચી હૈ...'
ઈસ ભાવના કે બારમે ધર્મ ઓર વ્યવહાર, દેશ તથા વિદેશ આદિ ભેદભી જૈનશાસ નહીં માનતા ઈન ભાવનાઓકીરે સે ઇચ્છા નખના ભી સ્વય “ ઇન ભાવનાઓકે રખના યહી સચ્ચી ભાવના કહી જા સક્તી છે. ઈસમેં ભી દિન દુકાને દારી છે તે પવિત્રતા કહાંસે અગી ?- શઠં પ્રતિ સત્યમેવ યહ તત્વ ઈસી લક્ષ્યમે કહો ગયા હૈ કિ ઉસકા પાલન વ્યકિતને કરના ચાહિએ, દુસરી વ્યક્તિ ચાહે કરુ યા ન કરે. ઇસ પ્રકાર એક વ્યકિતકે હેસિયત ઔર જ્ઞાતિ, સમાજ, દેશ તથા વિશ્વકી દ્રષ્ટિજેનિકી નીતિ બહુત હી શ્રેષ્ઠ છે. એકમેવ સદાચારક જિન શાસ્ત્ર બતલાતા હૈ, ઉસમેં અપવાદ નહીં હૈ ન પરિસ્થિતિકા યા
52
કે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org