________________
તહવિ સત્તાગુણે જીવ એ નિર્મલો,
અન્ય સંશ્લેષ જિમ સ્ફટિક નવિ શામલો; જે પરોપાધિથી દુષ્ટ પરિણતિ ગ્રહી,
ભાવ તાદાભ્યામાં મારું તે નહીં. ૭ આ દ્રવ્યાસ્તિક-સંગ્રહનય અપેક્ષાએ વિચારતા જણાય છે કે મારો આત્મા નિર્મલ, અસંગ, અરૂપી છે. પણ જેમ સ્ફટિક પાછળ કાળો પદાર્થ છું મુકવાથી તે સ્ફટિક કાળો નહીં હોવા છતાં કાળો દેખાય છે તેમ છું આત્મા પર ઉપાધિથી દુષ્ટપણે રાગદ્વેષરૂપ પરિણતિ ગ્રહીને પરપદાર્થનું કર્તાપણું કરીને તેનું અભિમાન કરે છે. પણ આ બધા ભાવો મારા તાદાભ્ય ભાવથી નથી. (એમ ભાવના ભાવવાની છે.) તિણે પરમાત્મપ્રભુ-ભક્તિરંગી થઈ,
શુદ્ધ કારણ રસ તત્ત્વપરિણતિમયી; આત્મગ્રાહક થયે તજે પરગ્રહણતા,
તત્ત્વભોગી થયે ટળે પરભોગ્યતા. ૮ વિભાવ પરિણતિ એ મારો મૂળ સ્વભાવ નથી. સાધક, પરમાત્માની ભક્તિમાં તલ્લિન થઈ શુદ્ધ નિમિત્ત કારણ મેળવીને તે દ્વારા તત્ત્વની શું પરિણતિનો ગ્રાહક આત્મા થાય એટલે પરપરિણતિને પરભાવને તજી દે છે. આત્મતત્ત્વનો ભોગવટો કરનાર થવાથી પરભાવનું ભોકતાપણું ટળી જાય છે. શુદ્ધ નિઃપ્રયાસ નિજભાવભોગી યદા,
: ' આત્મક્ષેત્રે નહીં અન્ય રક્ષણ તદા; - એક અસહાય નિસંગ નિર્વદ્વતા,
શક્તિ ઉત્સર્ગની હોય સહુ વ્યકતતા. ૯ જ્યારે આત્મા સહજપણે શુદ્ધ આત્મસ્વભાવનો ભોકતા બને છે ત્યારે સર્વ આત્મપ્રદેશોમાં સંયોગ સંબંધ રહેલા સર્વ કર્મ પુદ્ગલો નાશ !
શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીસી
!
૧૧૩
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
