Nyayavatara

SR No.: 005549
Original Sutra Author: N/A
Author: Saumyangratnavijay, Yashratnavijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2011
Total Pages: 408
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 292

Q.२५०
न्यायावतार 10 ये मीमांसकाः रूढितः शब्दानां प्रवृत्तिं वाञ्छन्ति तन्निवहसाध्यः शब्द इति । ये तु व्युत्पत्तितो ध्वनीनां प्रवृत्तिं वाञ्छन्ति नान्यथा, तवारजन्यः समभिरूढ इति । ये तु वर्तमानकालभाविव्युत्पत्तिनिमित्तमधिकृत्य शब्दाः प्रवर्तन्ते नान्यथेति मन्यन्ते, तत्संघटितः खल्वेवंभूत इति । तदेवं न स कश्चन विकल्पोऽस्ति वस्तुगोचरो योऽत्र नयसप्तके नान्तर्यातीति सर्वाभिप्रायसंग्राहका एते इति स्थितम् ।
२२६. सांप्रतमेषामेव प्रत्येकं मतमुपवर्णयामः-तत्र गमनं गमः परिच्छेद इत्यर्थः, निश्चितो गमः निगमः विविक्तवस्तुग्रहणं, स एव प्रज्ञादेराकृतिगणतया स्वार्थिकाण्प्रत्ययविधानाद् नैगमः ।
-न्यायश्मि
અભિપ્રાય
166
અર્થાશ્રયી
શબ્દાશ્રયી
સામાન્ય
સ્વતંત્ર (नगमनय)
વ્યુત્પત્તિથી
વિશેષ
/
રૂઢિથી (२०४नय)
(संग्राउनय)
/(४सूत्रनय)
વ્યવહારોપયોગી (व्यवहार नय)
સામાન્ય (सममि३ढनय)
તત્કાળભાવી (मेवभूतनय)
૦ પૈગમનયનું નિરૂપણ ૦ (२२७) वे मही प्रत्येॐनयन। मभिप्रायोk [य ७२।य छ:
નૈગમનય - મૈગમનયની વ્યુત્પત્તિને આશ્રયીને વ્યાખ્યા કરતા જણાવે છે કે, ગમ એટલે જાણવું, નિ એટલે નિશ્ચિત. તેથી નિશ્ચિત રૂપે જાણવું, ભિન્ન વસ્તુનું ગ્રહણ કરવું, તેનું નામ નગમનય. અથવા નિગમ્યતે એટલે નિશ્ચિત સ્વરૂપે જે જણાય છે તે નિગમ એટલે પદાર્થો અને તેને આશ્રયીને
-शास्त्रसंलोक(166) "धर्मयोधर्मिणो धर्मधर्मिणोश्च प्रधानोपसर्जनभावेन यद्विवक्षणं स नैकगमो नैगमः ।" - प्रमाणनय.
७७। "तत्र सामान्यविशेषाद्यनेकधर्मोपनयनपरोऽध्यवसायो नैगमः।" - जैनतर्कभा./ णेगेहिं माणेहिं मिणइत्ति णेगमस्स य निरूत्ती। सेसाणंपि नयाणं लक्खणमिणमो सुणह वोच्छं।। - अनुयोग. आ. नि. गा. ७७५, विशेषा. गा. २६८२। "निगमेषु येऽभिहिताः शब्दास्तेषामर्थः शब्दार्थपरिज्ञानं च देशसमग्राही नैगमः" - तत्त्वार्थधि. भा., तत्त्वार्थहरि., सिद्ध. १३५। "अभिनिर्वृत्तार्थसंकल्पमात्रग्राही नैगमः।" - सर्वार्थसि. राजवा. १३३ तत्र संकल्पमात्रस्य ग्राहको नैगमो नयः। यद्वा नैकं गमो