Vinshati Vinshika Shabdasha Vivechan Uttararddha

SR No.: 005544
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Total Pages: 240
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 54

૪૩
7શિક્ષાવિંશિકા7
ઇચ્છા કરેલ છે. ત્યાં તે શ્રુતધર્મ પ્રથમ ગ્રહગશિક્ષા રૂપે હોય છે અને ત્યાર પછી આસેવનશિક્ષા રૂપે હોય છે. આ આસેવનથી પ્રાપ્ત થયેલું સંયમ ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિમાન બને છે. મુનિ જ્યારે આ આસેવનશિક્ષા ગ્રહણ કરવાનો પ્રારંભ કરે છે ત્યારે, ભગવાનના વચન પ્રત્યે અને ભગવાનના વચન અનુસાર સેવન કરવા પ્રત્યે તેને અત્યંત પ્રીતિ હોય છે, તેથી તે પ્રીતિઅનુષ્ઠાન બને છે. તે સેવનથી જેમ જેમ ભાવરોગની અલ્પતા થાય છે તેમ તેમ તે આસેવનશિક્ષા પ્રત્યે મુનિને અત્યંત ભક્તિ પ્રગટે છે. આમ છતાં અનભ્યસ્ત દશામાં સ્ખલના હોવાથી વચનાનુષ્ઠાન થતું નથી. પરંતુ જ્યારે તે અનુષ્ઠાન સુઅભ્યસ્ત બને છે ત્યારે, તે વચનનું સ્મરણ કરીને તે અનુષ્ઠાનને તે સેવી શકે છે જે વચનાનુષ્ઠાનરૂપે બને છે અને તે અનુષ્ઠાનથી વિશેષ પ્રકારના ભાવરોગનું શમન થાય છે. આ વચનઅનુષ્ઠાનના પણ પુનઃ પુનઃ સેવનથી તે અનુષ્ઠાન જ્યારે જીવની પ્રકૃતિરૂપે જ ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરાવે છે ત્યારે તે અસંગઅનુષ્ઠાન બને છે.II૧૨-૧૭ણા
અવતરણિકા:
ગાથા-૧૭માં બતાવ્યું કે યતિને આસેવનશિક્ષા પ્રીતિ આદિ ક્રમથી ચાર પ્રકારની છે. આ જ વાતને દઢ કરવા હવે પતંજલિઋષિએ પણ આ વાત કહી છે એ બતાવે છે -
जइणो चउव्विहं चिय अन्नेहि वि वन्नियं अणुट्ठाणं । पीईभत्तिगयं खलु तहागमासं गभेयं च 118611 यतेश्चतुर्विधमेवान्यैरपि वर्णितमनुष्ठानम्
प्रीतिभक्तिगतं खलु
तथाऽऽगमासङ्गभेदं च ||૮||
અન્વયાર્થ:
અન્નત્તિ વિ અન્યો વડે પણ નળો યતિને પીમત્તિમય પ્રીતિભક્તિથી પ્રવૃત્ત તદ્દામાસામેય તથા આગમ અને અસંગ ભેદવાળું વત્તુ ખરેખર વઽહિં ચાર પ્રકારનું અણુકાળ વિય અનુષ્ઠાન જ વન્નિયં વર્ણન કરાયું છે.
* 7 પાદપૂર્તિ માટે છે.
* નીત્તિયં માં થયું શબ્દ પ્રવૃત્ત અર્થમાં વપરાયેલો છે.
* પીમત્તિયં એ પ્રકારનો સમાસ અનભ્યસ્ત દશાના યતિના અનુષ્ઠાનને ગ્રહણ કરવા માટે કહેલ છે અને આ માસંમેય એ પ્રકારનો સમાસ અભ્યસ્ત દશાનું અનુષ્ઠાન ગ્રહણ કરવા માટે કહેલ છે, એમ ભાસે છે.