Vinshati Vinshika Shabdasha Vivechan Uttararddha

SR No.: 005544
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Total Pages: 240
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 46

૩૫
| _શિક્ષાવિંશિકા) ગોચરીવિષયક હોય છે, તો કેટલાંક પડિલેહણ વિષયક હોય છે, તો કેટલાંક સાધ્વાચારની તે તે કિયા વિષયક હોય છે, તો કેટલાંક સૂત્રો વળી સ્વાધ્યાયાદિ કરી તેનાથી આત્માને ભાવિત કરવા માટે હોય છે. તે દરેક સૂત્રો અને તેના અર્થોને તે તે રીતે અવધારણ કરીને આત્માને ભાવિત કરવો જોઈએ કે જેથી ક્રિયાને સેવવા યોગ્ય સૂત્ર, ક્રિયા દ્વારા સમ્યમ્ ભાવની નિષ્પત્તિમાં કારણ બને; અને સ્વાધ્યાયાદિનાં સૂત્રો વૈરાગ્યના પ્રકર્ષ દ્વારા નિર્લેપભાવની વૃદ્ધિનું કારણ બને.
અહીંવરિપેદા કહ્યું છે, તેનાથી એ કહેવું છે કે જો જીવ અત્યંત સાવધાનીપૂર્વક પોતાની પરિણતિનું અવલોકન ન કરે તો આવનકાળમાં આત્મવંચના થવાનો પૂરો સંભવ રહે છે. જેમ નિર્દોષ ભિક્ષાનો અર્થી મુનિ શાસ્ત્રવચનોનું સ્મરણ કરીને ભિક્ષાના દોષોની ગવેષણા કરતો હોય, અને દાતાને ઉચિત પ્રશ્નો કરવા દ્વારા ભિક્ષાની શુદ્ધિને જાણવાનો યત્ન કરતો હોય ત્યારે, અતિ સાવધાનતા ન રાખે તો તેના પ્રત્યુત્તરમાં પોતાને ભિક્ષાની નિર્દોષતાનો ભ્રમ થઈ શકે છે, પરંતુ જો પોતે સૂક્ષ્મ ઉપયોગ મૂકે તો દાતાના સકંપ વચનથી નિર્ણય કરી શકે કે પ્રસ્તુત ભિક્ષા દોષવાળી છે. પરંતુ જેમ નિર્દોષ લેવાની વૃત્તિ હોય છે તેમ જીવમાં સ્વાભાવિક રીતે જ અલ્પશ્રમથી મેળવવાની વૃત્તિ પણ હોય છે. તેથી મનને
આ નિર્દોષ છે તેમ સમજાવી લે છે અને આવાં સ્થાનોમાં સૂક્ષ્મ માયા થવાનો સંભવ રહે છે. તેવી જ રીતે દરેક ક્રિયાઓમાં સન્ અવલોકન ન કરવામાં આવે તો જીવસ્વભાવે જ આત્મવંચના થતી હોય છે. તેના નિવારણ અર્થે જ ઉપધિના=માયાના, પ્રેક્ષણપૂર્વક વર્તવું જોઇએ અર્થાત્ માયાના પરિહારપૂર્વક આસેવનશિક્ષામાં યત્ન કરવો જોઇએ એમ કહેવું છે. ૧૨-૧૧
અવતણિકા:
ગાથા-૧૧માં આસેવનશિક્ષા કેવી રીતે કરવી જોઇએ તેનું સ્વરૂપ બતાવ્યું. હવે આસેવનશિક્ષામાં દૃઢ યત્ન કરવો જોઇએ તે બતાવવા માટે આસેવનશિક્ષા વગરની માત્ર ગ્રહાગશિક્ષા ઉપકારક નથી તે બતાવે છે –
पडिवत्तिविरहियाणं न हु सुयमित्तमुवयारगं होइ । नो आउरस्स रोगो नासइ तह ओसहसुईओ ॥१२॥ प्रतिपत्तिविरहितानां न खलु श्रुतमात्रमुपकारकं भवति । नो आतुरस्य रोगो नश्यति तथौषधश्रुतेः ॥१२॥