Siddhantalesa Sangraha

SR No.: 005539
Original Sutra Author: N/A
Author: Esther A Solomon
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1990
Total Pages: 624
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 432

દ્વિતીય પરિચ્છેદ
૪૦૧ વિવરણ : ભાગાયતન=ભેગનું પાત્ર કે સ્થાન, અવછેદકતા સંબંધથી ભેગને આશ્રય –હાથ, પગ, શરીર આદિ. અહીં ઉપર દર્શાવેલા વિકલમાંથી પહેલે વિકપ ચ છે.
अन्ये तु विश्लिष्टोपाधिभेदोऽननुसन्धानप्रयोजकः । तथा च इस्तावच्छिन्नस्य चरणावच्छिन्नवेदनानुसन्धानाभ्युपगमेऽपि न दोषः । न चैवं सति गभस्थस्य मातृसुखानुसन्धानप्रसङ्गः । एकस्मिन्नवयविन्यवयवभावेनाननुप्रविष्टयोर्विश्लिष्टशब्देन विवक्षितसाद् मातगर्भशरीरयोस्तथात्वादित्याहुः ॥ न च “ उद्यतायुधदोर्दण्डाः पतितस्वशिरोऽक्षिभिः ।
पश्यन्तः पातयन्ति स्म कबन्धा अप्यरीनिह ॥” इतिभारतोक्त्या विश्लेषेऽप्यनुसन्धानमवगतमिति वाच्यम् । तत्रापि शिर:कबन्धयोरेकस्मिन् अवयविन्यवयवभावेनानुप्रविष्टचरत्वात् । शिरश्छेदनानन्तरं मृर्छामरणयारन्यतरावश्यंभावेन दृष्टविरुद्धार्थस्य तादृशवचनस्य कैमुत्यन्यायेन योधोत्साहातिशयप्रशंसापरत्वात् । तादृक्प्रभावयुक्तपुरुषविशेषविषयत्वेन भूतार्थवादत्वेऽपि निरुक्तस्योत्सर्गतोऽननुसन्धानतन्त्रत्वाविघाताच्च । अत एवोक्तवक्ष्यमाणपक्षेषु योगिनां जातिस्मराणां च शरीरान्तरवृत्तान्तानुसन्धाने न दोषप्रसक्तिः ।
જ્યારે બીજા કહે છે કે વિશ્લિષ્ટ (એકબીજાથી જોડાયેલ નહીં એવી) (ભે ગાયતનરૂ૫) ઉપાધિને ભેદ અનનુસંધાનનો પ્રવાજ છે. અને આ મ (-અને કારણે-) હસ્તાવછિન્ન આત્માને ચરણથી અવચ્છિન્ન આમાની વેદનાનું અનુસંધાન થાય છે એમ માનવામાં પણ દેવ નથી. અને આમ હોય તે ગભ માં રહેલ જીવને માતાના સુખનું અનુસંધાન પ્રસક્ત થશે એમ માનવાની જરૂ૨) નથી. કારણ કે “એક અવયવીમાં અવયવભાવરી જે બે વસ્તુ ને પ્રવેડા ન હોય તે વિ લગ્ટ” શબ્દથી વિવાક્ષિત છે તેથી માતાના અને ગર્ભમાં શરીરે તવાં (વિશિષ્ટ) છે.
અને એવી દલીલ કરવી નહિ કે જેમના બાહુદંડમાં આયુધ ઉવત (ચા કરેલાં) છે એવા, (છૂટાં) પડેલાં પિતાનાં માથાંની આ ખોથી જોતા એવા કુબધે (માથાં કપાયેલાં ધડ) પણ અહી શત્રુઓને પાડે છે', એ મહાભારતની ઉક્તિથી વિશ્લેષ હોવા છતાં અનુસંધાન જ્ઞાત થાય છે. ( આ દલીલ બરાબર નથી ). કારણ કે ત્યાં પશુ માથું અને ધડ બેક બવા (શરીર) મા અપનાવથી પૂજાં પ્રવિષ્ટ
સિ-૫૧