Page Text
________________
હન નો આદેશ થાય છે એમ કહેવું પડશે) l૨૩ll હન (ના હૃ-કાર)નો આદેશ થાય છે એમ કહેવું પડશે, જેથી) Mન્તિ ખનું મMન (સિદ્ધ થાય) તો પછી (સૂત્રમાં) પ્રકૃતિ (સ્થાની)નું ગ્રહણ કર્યું હોય ત્યાં (આદેશ)સ્થાનિવત્ ભલે થાય.
(પ્રકૃતિનું જે સૂત્રોમાં) પ્રહણ કર્યું હોય ત્યાં સ્થાનિવત્ થાય છે એમ કહો તો નધિ વગેરેમાં આદેશનો પ્રતિષધ (કરવો પડશે) રજા ( જે સૂત્રોમાં પ્રકૃતિ અર્થાત્ સ્થાનીનું) રહણ કર્યું હોય ત્યાં (આદેશ) સ્થાનિવત્ થાય છે એમ કહો તો નધિ વગેરે આદેશોનો પ્રતિષેધ થાય છે તેમ કહેવું પડશે, નહીં તો) નિરવ સમાજ માં મો નધિત્યંત ક્ષિતિા પ્રમાણે નધિ આદેશ થવાનો પ્રસંગ આવે છે. [ આદેશ કર્યા પછી ૧-લોપ,૩-લોપ, -કાર આદેશ અને અનુનાસિક મા આદેશનો પ્રતિષેધ (કરવો જોઇએ) રપા ગ7
यणादेशे युलोपेत्वानुनासिकात्त्वानां प्रतिषेधो वक्तव्यः। यलोप। वाय्वोः अध्वर्वोः । लोपो व्योर्वलि इति यलोपः प्राप्नोति ॥ उलोप। अकुर्वि आशाम् अकुर्व्याशाम्। नित्यं करोतेर्ये च इत्युकारलोपः प्राप्नोति ॥ ईत्व। अलुनि आशाम् अलुन्याशाम्। ई हल्यघोः इतीत्वं प्राप्नोति ॥ अनुनासिकात्त्व। अजज्ञि आशाम् अजज्ञयाशाम्। ये विभाषा इत्यनुनासिकात्त्वं प्राप्नोति ॥ રાત્વિતિષેધ રદ . राय आत्वस्य च प्रतिषेधो वक्तव्यः। रायि आशाम् राय्याशाम्। रायो हलि इत्यात्वं प्राप्नोति ॥ તીર્ષે યોપનિષેધ ાર . दीर्घ यलोपस्य प्रतिषेधो वक्तव्यः। सौर्ये नाम हिमवतः शृङ्गे तद्वान्सौर्टी हिमवानिति साविनाश्रये दीर्घत्वे कत इति यलोपः प्राप्नोति ॥ મતો યોવનમ્ ર૮
શખન્તિ, નન્ત, ગMન અહીં મનનનવનસાં સોપઃ૦ પ્રમાણે મનાદ્રિ પર થતાં ઉપધા લોપ--ઇન ત્તિ--દન ન્તિ થતાં હૂ પછી નું આવતાં હો હસ્તેચ્છિન્નેષ થી ૬ નો થઇને ધ્વન્તિ થશે. પરંતુ અહીં મ લોપ સ્થાનિવત્ થાય તો દુ પછી અનન્તર – ન હોવાથી જૂ ન થવાનો પ્રસંગ આવશે. તેથી ટૂ નો દૂ થાય છે તેમ કહેવું પડશે.એમ દલીલ છે. 216હવે વિધિસૂત્રમાં પ્રકૃતિ (=સ્થાની) નું ગ્રહણ કર્યું હોય ત્યારે સ્થાનિવર્ભાવ થાય છે. એમ સ્વીકારતાં નિરવ, સમાઘ માં નિદ્ સત્ , સમ્ સત્ ને
--અંતરંગ હેવાથી વૃદ્ધિ--ળેનટિ --nિ લોપ થતાં-નિર્માત્ ત્ય/સમ્ મ ચ--નિરવ સમા થશે .અહીં મોની પિવિધિ માં પ્રકૃતિ નિ નું ગ્રહણ કરવામાં આવ્યું નથી તેથી ન લોપ સ્થાનિવત્ નહીં થાય પરિણામે વાવિત ન્યાયે મા એ અદ્ર છે તેમ સમજાશે , તેની પછી અવ્યવહિત રીતે ચન્ આવ્યો છે તેથી તેને સ્થાને નધિ આદેશ થવાનો પ્રસંગ આવશે 27 યહો - નો લોપ--વાપ્યો મધ્ય અહીં તો વ્યોથી લોપ થવાનો પ્રસંગ આવશે,કારણ કે ટોવો વ્યો. સૂત્રમાં ય ની પ્રકૃતિ રુ નું ગ્રહણ કર્યું નથી તેથી વન સ્થાનિયત નહીં થાય.૩રોપ-3 ર્વેિ મારામ અર્થારામૂ માં પર થના પ્રથમ કરવામાં આવે તો એ હું મારામ --ફુ યારમ્ એ સ્થિતિમાં ૩ પ્રત્યય પછી યૂ આવે છે તેથી જે ના પ્રમાણે પ્રત્યય(૩) નો લોપ થવાનો પ્રસંગ આવશે, કારણ કે એ ના સૂત્રમાં – ના સ્થાની નું ગ્રહણ નથી કરવામાં આવ્યું. ત્વ-- નિ મારીમ્ મત્યુ પામ્ માં વાક્યસંસ્કાર પક્ષ પ્રમાણે ૨ પ્રત્યયનો મારા ના મા સાથે
[ પહેલાં કરવામાં આવે તો, એટલે કે પ્રત્યુના સ્મારમ્ એ સ્થિતિમાં સભ્યતોરાતઃ થી મા નો લોપ ન કરતાં પ્રથમ વત્ આદેશ કરીએ તો ગના ચરણામ એ સ્થિતિમાં શ્રા પછી હારિ હિટૂ પ્રત્યય આવતાં હૃદલ્યોઃ પ્રમાણે મા ના મા નો રૃ થવાનો પ્રસંગ આવે છે, કારણ કે તે સૂત્રમાં થન્ ના સ્થાની નું નિમિત્ત રૂપે ગ્રહણ કરવામાં નથી આવ્યું તેથી ૬ નો સ્થાનિવભાવ નહીં થાય.અનુનાસિત્વ-અનુનાસિકનો મા આદેશ-- મજ્ઞ આરામ્ માં અનન્ ૬ મારા+-- મનન વારા એમ પ્રથમ આદેશ કરતાં અનુનાસિક (ન)ની પછી ન્ થી શરૂ થતો હિનૂ પ્રત્યય આવ્યો છે તેથી થે વિમાષT પ્રમાણે અનુનાસિકનો મા આદેશ થવાનો પ્રસંગ આવશે, કારણ કે એ મા-કાર વિધિમાં સ્થાની સૂનું ગ્રહણ નથી કર્યું તેથી મ્ આદેશ સ્થાનિવત્ નહીં થાય.
४८५
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.ainelibrary.org
| SR No. | 005538 |
| Book Title | Vyakaran Mahabhashya Navahnik Satik Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumna R Vora |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 718 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |