Vyakaran Mahabhashya Navahnik Satik Gujarati Anuwad

SR No.: 005538
Original Sutra Author: N/A
Author: Pradyumna R Vora
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 2004
Total Pages: 718
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 18 MB

Page 549

જો અવિશિષ્ટ રીતે સ્થાનિવદ્ થાય છે એમ હોય તો લોપ અને થન્ આદેશ થયા પછી ગુરુ (સંજ્ઞાનો કારણભૂત સંયોગસંજ્ઞા) વિધિ (સિદ્ધ નહીં થાય) |રમાં 212
(પ્રકૃતિ અર્થાત્ સ્થાનીનો પૂર્વને લગતા વિધિમાં આધાર લીધો હોય કે ન લીધો હોય તો પણ આદેશ અવિશિષ્ટ રીતે સ્થાનિવત્ થાય એમ હોય તે (-કાર) લોપ અને યહૂ આદેશ થયા પછી ગુરુ (થવા માટેનો સંયો1 ) વિધિ સિદ્ધ નહીં થાય. શ્રેષ્મા રૂના પત્તા રૂ ના (અહીં લોપ થયા પછી , તા રૂ ધ્વશ્વ માં રૂ ધ્વશ્વ (અહીં આદેશ થયા પછી), હોડીનન્તાઃ થોr: I થી સંયોગ સંજ્ઞા, સંથોને ગુFI થી ગુરુ સંજ્ઞા નથતાં પોરનતોડનાશાવેલ કાવાક્ થી ઠુત થાય છે તે) ન થવાનો પ્રસંગ આવે છે.
વળી (જયાં) પ્રતિષેધ કર્યો છે ત્યાં ર્વિજન વગેરે નું ગ્રહણ કરવું પડશે) ર૧ (પાન્ત વગેરે સૂત્રથી જે પ્રતિષેધ કરવામાં આવ્યો છે તેમાં દ્વિર્તન વગેરે એટલે કે દ્વિર્તન , વરે, લોપનું ગ્રહણ કરવું પડશેયર
વસ નો લોપ (કહેવામાં આવ્યો હોય તે વિધિ)માં હુક્ક (એમ) કહેવું પડશે) ર રા વસ લોપ ને લગતા વિધિ) સુવિડુિદ્વિહિગુહામાત્યનેપકે દ્રા માં સુ% નું ગ્રહણ કરવું પડશે, જેથી) મદુરાઈ મહુધા (સિદ્ધ થાય).14 દન્તત્વમ્ ારરૂા. हन्तेश्च घत्वं वक्तव्यम् । घ्नन्ति घ्नन्तु अघ्नन् ॥ अस्तुताश्रीयमाणायां प्रकृताविति। ग्रहणेषु स्थानिवदिति चेजग्ध्यादिष्वादेशप्रतिषेधः ॥२४॥ ग्रहणेषु स्थानिवदिति चेजग्ध्यादिष्वादेशस्य प्रतिषेधो वक्तव्यः। निराद्य समाद्य अदोजग्धिय॑पि किति इति जग्धिभावः प्राप्नोति ॥
यणादेशे युलोपेत्वानुनासिकात्त्वप्रतिषेधः ॥२५॥
212 અવિશિષ્ટ રીતે સ્થાનિવર્ભાવ થાય તો સંયોગ સંજ્ઞાસૂત્રમાં સ્થાનીનો આશ્રય નથી લીધો તેથી મારે (નોધ૧૯૬) વગેરેમાં એ લોપ થયો છે તથા રે ધ્યશ્વ વગેરેમાં | આદેશ થયો છે તે સ્થાનિવત્ થાય તો ગુરુ સંજ્ઞા નહીં થઇ શકે, કારણ કે હવણ અનન્તર ન રહેવાથી સંયોગ સંજ્ઞા નહીં થાય અને તેથી પૂર્વે રહેલ મગરુ નહીં કહેવાય તેથી ગુરોપનૃતો પ્રમાણે પ્લત નહીં થઇ શકે. ગુરુ એ સંયોગસંજ્ઞાનું કાર્ય છે તેથી વા.માં ગુરુવાર એમ કહ્યું છે (ના.). 13 ઉપર જણાવેલ કારણસર ચર્ વર્ગોનું સત્ર જેવાં સ્થળે સન િના પ્રમાણે ર્વિચન થાય છે ત્યાં યહૂ સ્થાનિવત્ થાય તો તે ન થઇ શકે. તેથી યત્ર જેવા પ્રયોગ ન થઇ શકે. એ જ કારણે ય ધાતુના ચરસ્તે--વાવાય ને સ્વભાવના અર્થમાં થ થ ા પ્રમાણે વર લાગતાં યાયાવ વર--મતો હોવા થી લોપ થતાં વાયર્ વર-જોવોલ્યો થી ચૂલોપ થઈને ચાયવર થાય છે ત્યાં આ લોપ સ્થાનિવત્ થાય તો હિન્દુ પર થતાંગાતો ટોપ ફુટ ના પ્રમાણે મા નો લોપ થવાનો પ્રસંગ આવે છે. તે રીતે વાર્તામ્યો | પ્રમાણે થતા અન્યૂથ કે ૌિ ૨ સંજ્ઞાથામ્ થી જૂિ લાગીને ત્રાહિતિ જેવાં સ્થળે ડૂચ —િ–ગતો કોપઃ થી લોપ વહૂ તિ–અહીં લોપ સ્થાનિવત્ થાય તો હોવો ચો પ્રમાણે થતો – લોપ ન થવાનો પ્રસંગ આવે છે.તેથી કહે છે કે પ્રતિષધ સૂત્રમાં દિનરેન્ટો વગેરેમાં સ્થાનિવભાવ નથી થતો એમ કહેવું પડશે ન પાન્ત સૂત્રમાં તેમ કરેલ છે. 214 મહુધ , મહુધા--હુK 7-- જિઝ ટુ-સ્વરિતબિત ૦ થી આત્મને પદ ગત , () થતાં ફાસ્ટ ફુગુપયા થી કિ નો વસ--વાવ થી લોપ વાતો થી ટૂ નો દૂ--ધૂ તે--વસ્તથા થી ત નો ઈ-- ધૂ --ટ્યુન્ડાં નર[, Ç નો --મહુધ તેમ જ મહુધાઃ થશે.અહીં સુવા (૭-૩-૭૩) માં દોર્ટો ટિ વા (૭-૩-૭૦) માંથી કોપઃ ની અનુવૃત્તિ થાય છે, પરંતુ તેમ કરવાથી મટોડા પ્રમાણે અન્ય સ્ નો લોપ થશે. પણ આ કુવા ૮૦ સૂત્રમાં સુ નું ગ્રહણ કરવામાં આવે તો સમગ્ર વરસ પ્રત્યાયનો લોપ થઇ શકે તેથી સૂત્રમાં સુ નું ગ્રહણ કરવું જરૂરી છે એમ અહીં દલીલ છે.સૂત્રકારે તે પ્રમાણે જ કર્યું છે.
४८४