Vyakaran Mahabhashya Navahnik Satik Gujarati Anuwad

SR No.: 005538
Original Sutra Author: N/A
Author: Pradyumna R Vora
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 2004
Total Pages: 718
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 18 MB

Page 547

ચૂત્ર વગેરેના થી શરૂ થતા ભાગનો લોપ કર્યા પછી અત્ આદેશ (કહેવો પડશ) Ilhપા. છૂટ વગેરેના યમ્ થી શરૂ થતા ભાગનો લોપ કર્યા પછી (૩-કારનો ગુણ થયા પછી) વીના રવીયાન માં 205 (ગો-કારનો) અલ્ આદેશ થાય છે તેમ કહેવું પડશે. બેથ અને મિત્રપુ માં (૨-કારાદિનો) ૨૬ આદેશ કર્યા પછી (એકાદેશ કહેવો પડશે) l/૧૬/
જય અને મિત્ર૬ માં જે -કારથી શરૂ થતો ભાગ છે તેનો) ન્ આદેશ થયા પછી તૈયઃા મૈત્રેયઃ માં ૪ એકાદેશ સિદ્ધ થતો નથી.06 (માતાનઃ | માં) મની અનુવૃત્તિ થાય છે તેથી ઇ આદેશ સિદ્ધ થતો નથી. ઉત્તરપદલોપ થતો હોય ત્યારે પણ (દોષ આવે છે)/૧૭ ઉત્તરપદનો લોપ થતો હોય ત્યાં પણ દોષ આવે છે ? ઘુપસિ: સવઃ અહીં પણ મજૂ પર થતાં ( ન્ સત્તા પ્રમાણે ) ય આદેશ થવાનો પ્રસંગ આવે છે.
यङ्लोपे यणियवुवङ् ॥१८॥ यड्लोपे यणियवुवङः सिध्यन्ति। चेच्यः नेन्यः चेक्षियः चेक्रिय लोलुवः पोपुवः। अचीति यणियडुवङो न सिध्यति ॥ अस्तु तर्हि स्थानिवत्॥ अस्थानिवत्त्वे यड्लोपे गुणवृद्धिप्रतिषेधः ॥१९॥ अस्थानिवत्त्वे यङ्लोपे गुणवृद्धिप्रतिषेधो वक्तव्यः। लोलुवः पोपुवः सरीसृपः मरीमृज इति ॥ नैष दोषः। न धातुलोप आर्धधातुके इति प्रतिषेधो भविष्यति॥
205 થવીયા--શૂટ ને દિવનવિમોપપ૦ થી --છૂક --સ્થરયુવક્ષિપ્રશ્નકાળ યારે પૂર્વી ગુનઃ પ્રમાણે પર આવેલ વારિ ભાગ () નો લોપ તથા નો ગુણ--ચો ન્ એમ થશે. હવે દર્દૂ અને મન્ નો આદેશ સ્થાનિવત્ થાય છે તેમ સ્વીકાર્યું છે તેથી લોપ
સ્થાનિવત્ થાય તો નું વ્યવધાન થવાથી થોડા થી અત્ આદેશ નહીં શકે તેથી સત્ આદેશ થાય છે તેમ કહેવું પડશે.એમ આશય છે. 20% યઃ--જય અપત્યમ્ એ અર્થમાં વાય એ ક્ષત્રિયવાચી જનપદ શબ્દને બનાવવાહ્મક્ષત્રિયા પ્રમાણે અન્--વાવ ૩––- મિત્રવુંપ્રથાનાં પરિવાથી તેના સ્થી શરૂ થતા ભાગનો -- રૂચ અ--હિતેશ્વ--વૃદ્ધિ--વતિ થી મ લોપ--ૌન રદ્ --માતુ: |-- થી ગુણ--થશે. અહી હત્ અને સમન્ ના સમુદાય રૂ૫ રૂ નો સ્થાનિવર્ભાવ થાય તો ન્ નું વ્યવધાન થવાથી ગુણ નહીં થઈ શકે. માતૃપા | સુત્રમાં જે યુવા માંથી આજ ની અનવૃત્તિ થાય છે તેથી સન્ પર થતાં ગુણ થાય, પરંતુ આદેશ રા માં મ અને દસ્ રૂપ છે એ માત્ર મજૂ નથી તેથી મદ્ પર છે (ર) એમ ન કહેવાય તેથી આદેશનહીં થાય એમ પણ દલીલ છે.કે. કહે છે કે વ અનુવૃત્તિ થવાથી કોઇ પણ ગર્પર થતાં ગુણ થાય છે એમ સમજાશે, અનાદ્રિ પર હોય ત્યારે ગુણ થાય છે એમ નથી સમજાતું તેથી અહીં દોષ નહીં આવે, કારણ કે ગુણવિધિ સૂત્રમાં જેનો આધાર લેવામાં આવ્યો છે તે મર્ (૬) આદેશ નથી અને જે ફૂગ અદેશ છે તેનો ગુણવિધિ સૂત્રમાં આધાર લેવામાં આવ્યો નથી. તેથી ગુણ થશે.પરંતુ આ દલીલ યોગ્ય નથી કારણ કે ભાખ્યકારે સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે મન ની અનુવૃત્તિ થાય છે તેથી ૬ આદેશ ન થવાનો પ્રસંગ આવે છે. મૈત્રેય- મિત્રોઃ માત્રમ્ એ અર્થમાં ત્રાળુન્યવૃાિખ્યT થી મદ્ થતાં મિત્ર૬ મ—- વૃદ્ધિ-- ઉપર પ્રમાણે યુ નો રૂચ આદેશ મૈત્ર સ્થ --પતિ--મેં લોપ સાદુઃા થી ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે પરંતુ હસ્ અને મ નો આદેશ સ્થાનિવત્ થાય તો ગુણ નહીં થાય.અથવા વ ની અનુવૃત્તિ થાય છે તેથી ઉપર પ્રમાણે ગુણ ન થવાનો પ્રસંગ આવશે.મિત્ર૬ ગૃદ્િ ગણનો હોવાથી તેને અપત્યાર્થે ત્રણ થી થતા મ નો બાધ થઇને ગૃષ્ટમ્પિ૦ થી ૮–--મિત્ર, ઢબૂ- વૃદ્ધિ મૈત્રયુ ઢબૂ-- માયનો-િ--- મિત્રપુ થી યુ નો રૂ ન થતાં ઘટનાથનમાં કરેલ નિપાતનને કારણે પુલોપ થઇને મૈત્ર --મતો ગુને--મૈત્રેયઃ થશે [મિત્રપુરા વુિ પદ્ય- -Jાત્રો નિપાતે (૬-૪-૧૭૪) ની કા , સિ.કી. કા. ને અનુસરે છે]. 207 સવ:--Mા ૩પસિtlઃ સવઃ એ અર્થના અન્નેન ચનમ્ પ્રમાણે થતા તૃતીયા સમાસમાં સિટું તું સમનિષ રાધિરે
તૃતીયાપૂર્વપદ્ ૩ત્તરપશ્ચિા (વા.) પ્રમાણે ઉત્તરપદનો લોપ થયો છે [ અન્નેન અને મળ૦ (૨-૧-૩૪-૩૫) પરનું મ.ભાષ્ય]. અહીં ઉપસિ% એન્તિ પૂર્વપદની પૂર્વે જ્ઞા એ તૃતીયાન્ત છે તેનો અન્ય સુવન્ત સવઃ સાથે સમાસ કરતાં ઉત્તરપદ ૩પસિtel નો લોપ થયો છે. કે. પ્રમાણે અહીં સુવન્ત પર થતાં ઉત્તરપદ લોપ થયો હોવાથી તે પરનિમિત્તક છે તેથી હસ્ અને અન્ના સમુદાયનો આદેશલોપ સ્થાનિવ થાય છે તો ધ મોનઃ એ સ્થિતિમાં પણ નહીં થાય.ના. આ મત સ્વીકારતા નથી, પરંતુ ભાગકાર અન્ય રીતે ખુલાસો કરવાના છે તેટલી વાત સ્વીકારે છે.
8C2
Personal & Private Use Only