Page Text
________________
१२१३
अनेकान्तजयपताका कार्ये स्वभावभेदः, निर्विभक्तरूपस्यैवोपलम्भात् । (६४) एतदप्ययुक्तम्, सन्न्यायविरोधात् । कथं हिनामैकस्वभावं कार्यं विशेषाश्च तदव्यतिरिक्ता एव चित्रा इति चिन्त्यम् । नानात्वैकत्वयोः परस्परव्याहतेः (६५) विषयनि सितादयश्च विज्ञानाव्यतिरेकिणो यथा
- વ્યાક્યા . नानात्वेऽपि सति कार्ये स्वभावभेदः । कुत इत्याह-निर्विभक्तरूपस्यैवोपलम्भात् कार्यस्येति । एतदाशयाह-एतदप्ययुक्तम् । कुत इत्याह-सन्न्यायविरोधात् । एनमेवाह कथं हीत्यादिना । कथं हि नामैकस्वभावं कार्यं विशेषाश्च तदव्यतिरिक्ता एव-एकस्वभावकार्याव्यतिरिक्ता एव चित्रा इति चिन्त्यम् । कथमित्याह-नानात्वैकत्वयोः परस्परव्याहतेः कारणात् विषयनि सितादयश्च-धर्मा विज्ञानाव्यतिरेकिणः सन्तस्तदेकतया परमार्थेन यथा विषयादिभिः
... અનેકાંતરશ્મિ કેમ ન થાય? (તે જુદા જુદા વિશેષો, કાર્યસ્વભાવમાં જ રહેલા છે, તો તે રૂપે તે સ્વભાવનો ભેદ થાય જ ને?)
ઉત્તરઃ ના. કાર્યનો સ્વભાવભેદ નથી જ. (.. સ્વભાવશેઃ વક્ત:-) કારણ કે નિર્વિભક્ત ( જુદા જુદારૂપે નહીં, પણ) એકાંત-એકરૂપે જ કાર્યની ઉપલબ્ધિ થાય છે. (એટલે કારણ-વ્યાપારના વિષયભૂત વિશેષો જુદા જુદા હોવા છતાં પણ, તે કાર્યનો સ્વભાવભેદ ન મનાય.)
(૬૪) સ્યાદ્વાદીઃ (ઉત્તરપક્ષ:) તમારી આ વાત પણ અયુક્ત છે, કારણ કે અહીં સન્યાયનો (=વાસ્તવિક તર્કનો) વિરોધ આવે છે. જુઓ -
જો જુદા જુદા કારણવ્યાપારોથી કાર્યસ્વભાવમાં જુદા જુદા વિશેષો થતા હોય, તો તે કાર્ય એકસ્વભાવવાળું શી રીતે ? (જુદા જુદા વિશેષના કારણે તો તેના અનેક સ્વભાવ થાય ને?)
અને તે જુદા જુદા કારણવ્યાપારથી જન્ય જુદા જુદા વિશેષો, જો એકાંત-એકસ્વભાવી કાર્યથી અભિન્ન જ હોય, તો તેઓ ચિત્ર-અનેકરૂપ શી રીતે? (એકાંત એસ્વભાવથી અભિન્ન તો એકરૂપ જ હોય ને ?)
એ બધું તમારે વિચારવું જોઈએ, તે આ રીતે – કાર્ય, એકાંત-એકસ્વભાવી અને તેમાં જુદાજુદા વિશેષો... આ બધું કથન તો પૂર્વાપર વિરુદ્ધ થયું કહેવાય, કારણ કે એકત્વ-અનેકત્વનો પરસ્પર વિરોધ છે. (અર્થાતુ, એકાંત એકસ્વભાવ અનેકવિશેષરૂપ ન હોય અને અનેક વિશેષરૂપ વસ્તુ એકાંત એકસ્વભાવી ન હોય.)
વળી, એકસ્વભાવને અનેક વિશેષરૂપ માનવામાં તો, પ્રતિનિયત કારણથી પ્રતિનિયત વિશેષ થવાની વ્યવસ્થા સંગત થાય નહીં. તે આ પ્રમાણે –
(૬૫) વિષયકારતા વગેરે ધર્મો, એકાંત એકસ્વભાવી વિજ્ઞાનથી અભિન્ન છે. એટલે એ
રૂ. ‘વિત્રા રૂવ તિ' કૃતિ -પઢિ: I
૨. ‘ાર્યસ્વભાવ' રૂતિ -પઢિ:. ૨. નામાત, ત૮૦' રૂતિ -પઢિ: ૪. “નાનાવૈયો:' તિ -પઢિ:
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |