Page Text
________________
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
१४०२ _ (२५६) यच्चोक्तम्-'न चास्मिन् सत्यपि मोक्षसौविहित्यम्, अनेकान्तोपद्रवानिवृत्तेः, तथाहि-मुक्तोऽपि न मुक्त एव, अनेकान्तवादहानेः, अपि त्वमुक्तोऽपि' इत्यादि तदप्ययुक्तम्, न मुक्त एवेत्यवधारणनिषेधेनैव अनेकान्तवादसाफल्यात् अमुक्तोऽपीति विधानासिद्धेः । आह-कथं न मुक्त एवेत्यनेकान्तवादसाफल्यम् ? उच्यते-स्यान्मुक्त
............. व्याख्या ....... यच्चोक्तमित्यादि । यच्चोक्तं पूर्वपः एव-न चास्मिन्-अनेकान्तवादे सत्यपि मोक्षसौविहित्यम्, अनेकान्तवादोपद्रवानिवृत्तेः, तथाहि-मुक्तोऽपि न मुक्त एव, अनेकान्तवादहानेः, अपि त्वमुक्तोऽपीत्यादि यच्चोक्तं तदप्ययुक्तम् । कथम् ? न मुक्त एवेतिएवमवधारणनिषेधेनैव । किमित्याह-अनेकान्तवादसाफल्यात् हेतोः अमुक्तोऽपीति-एवं विधानासिद्धेः ।आह-कथं न मुक्त एवेति-एवमनेकान्तवादसाफल्यम् ? एतदाशय आहउच्यते-स्यान्मुक्त:-कथञ्चिन्मुक्त इति-एवं वाक्यार्थापत्तेः कारणात् । वाक्यार्थापत्तिश्च
......मनेतिरश्मि * सर्व शतिनो प्रति।२ सिद्ध ४ छे.)
એક અનેકાંતમતે મોક્ષસુવિહિતપણું નિબંધ (२५६) पूर्वपक्षमा (पान नं. ५८ ५२) कार्यु तमे ४ सयुं तुं - “अनेside मानी तो તો પણ મોક્ષનું સુવિહિતપણું ન રહે, કારણ કે અહીં પણ અનેકાંતનો ઉપદ્રવ અનિવૃત્ત રહેશે ! જુઓ; મુક્ત આત્મા પણ મુક્ત જ નહીં રહે, કારણ કે એકાંતે મુક્ત માનવામાં તો અનેકાંતવાદની હાનિ થઈ જાય ! એટલે તો તેઓ અમુક્ત (=સંસારી) પણ માનવા પડશે. અને તો મોક્ષનું સુવિહિતપણું શી રીતે રહે?” – વગેરે તમારી આ બધી વાતો પણ અયુક્ત જ છે. જુઓ - (પૂર્વપક્ષ અયુક્ત હોવાના
तो-)
____ 'न मुक्त एव' (=भोक्षम येस सात्मा ते मुस्त ४ छ - मेधुं नथी) सही अवधा२।न। (જકારના) નિષેધ કરવા પૂરતી જ અનેકાંતવાદની સફળતા છે (અર્થાત્ અનેકાંતવાદ એ અવધારણનો નિષેધ કરીને જ ચરિતાર્થ થઈ જાય છે.)
એટલે એના દ્વારા “એ મુક્તાત્મા માત્ર મુક્ત જ નહીં, અમુક્ત-સંસારી પણ છે' - એવું વિધાન સિદ્ધ થઈ જતું નથી.
(ભાવ એ કે, અનેકાંતવાદ માત્ર અવધારણનો નિષેધ કરે છે, પણ તેનાથી કંઈ મુક્તાત્માનું 'संसारी' तरी विधान सिद्ध थतुं नथी.)
पूर्वपक्ष : तो 'न मुक्त एव' भेनायी अनेiतवाहनी सत। 25 ? स्यावाही : साता मे ४ 253, अनाथी 'स्यान्मुक्तः कथंचिन्मुक्तः' मेवो वाच्यार्थ इलित थयो.
१. द्रष्टव्यं ५८तमे पृष्ठे । २. 'विधानसिद्धेः' इति ग-पाठः। ३. द्रष्टव्यं ५८तमे पृष्ठे ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |