Page Text
________________
अधिकारः)
व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
१३२८
अनन्तरमेव नाशात् ॥
(१८१) अथ भावान्तरं कथमन्यस्यान्यत्र सामर्थ्यम् ? तथाहि-इदं ततो व्यतिरिक्तमव्यतिरिक्तं वा । यदि व्यतिरिक्तं तस्येति सङ्गायोगः, अव्यतिरेके न भावा
............ व्याख्या ....... नाशात् स्थित्यभावेन । एवं यदि स एव भाव इत्येतदधिकृत्योक्तम् ।।
अधुना भावान्तरमधिकृत्याह-अथेत्यादि । अथ भावान्तरमर्थक्रिया । एतदधिकृत्याहकथमन्यस्य-भावस्य अन्यत्र-भावान्तरे सामर्थ्यम् ? तथाहि-इदं-सामर्थ्यं ततः-विवक्षितभावाद् व्यतिरिक्तमव्यतिरिक्तं वा भवेत् । उभयथाऽपि दोषमाह-यदि व्यतिरिक्तं विवक्षितभावात् सामर्थ्यम्, अत्र दोषमाह-तस्येति सङ्गायोगः, तदन्वयव्यतिरेकाविशेषात् । अव्यतिरेके
....... मनेतिरश्मि છે, વિદ્વાનો આ વિશે યથાયોગ્ય વિચારણા કરે.)
(ખ) ભાવની સ્થિતિ હોવી, એવું પણ ન કહેવાય, કારણ કે ક્ષણિક પદાર્થ તો તરત જ નાશ પામી જાય છે, તેની સ્થિતિ હોતી નથી. એટલે તેનું સ્થિતિમાં સામર્થ્ય હોય એવું પણ માની શકાય नही. ____(आशय से 3, (१) उत्पन्न ४२वानुं सामर्थ नथी, ॥२५॥ 3 ते तो पूर्वक्षमा डोय छ, भने (૨) સ્થિતિનું પણ સામર્થ્ય નથી, કારણ કે તેની સ્થિતિ જ એક ક્ષણની છે. ભાવ એક સમય રહે, તે સમયે તેમાં સામર્થ્ય તો જ કહેવાય કે જો તે બીજી ક્ષણે સ્થિતિ કરે.)
(૧૮૧) આ બધી વાતો પ્રથમ વિકલ્પને લઈને, તે જ ભાવરૂપ અર્થક્રિયા છે – એને લઈને કરી, હવે બીજા વિકલ્પને લઈને કહેવાય છે.
(૨) અર્થક્રિયા ભાવાંતરરૂપ કહો, ઘટનું અર્થક્રિયાસામર્થ્ય જલાહરણરૂપ કહો, તો પ્રશ્ન એ थाय घटनु सामर्थ्य ५टम (=अन्यत्र भावान्तरे) शशी रीते ? जीन सामयी मावी ? (भावात अमारे विजयोथी समववी ५.शे. हुमो -) ते सामर्थ, घ2३५ विवक्षित माथी (3) भिन्न छ, (५) अभिन्न ?
(5)ो घटथा भिन्न होय, तो 'घटर्नु सामथ्र्य' सेम घटना साथे. तेनो संबंध नहीं घटे... કારણ કે ભિન્ન સામર્થ્યનો ઘટની સાથે અન્વય-વ્યતિરેક ન રહે (ભાવ એ કે, જો ઘટથી સામર્થ્ય જુદું
. ...विवरणम् ........ 69. तदन्वयव्यतिरेकाविशेषादिति । तस्य-विवक्षितभावस्य सम्बन्धिनौ यौ अन्वय-व्यतिरेको तयोरविशेषात् सामर्थ्यस्य । यदि हि विवक्षितभावाद् व्यतिरिक्तमेव सामर्थ्य तदा तद्भावे भावस्तदभावे चाभाव: तस्य नास्त्येवेत्यर्थः ।।
............
१. 'संयोगायोगाः' इति क-पाठः। २. पूर्वमुद्रितेऽत्र 'विवक्षितस्वभा०' इति पाठः, अत्र N-प्रतपाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |