Page Text
________________
(પષ્ટ
_
_
१३०७
अनेकान्तजयपताका प्रकाश्यप्रकाशकान्तरविरहेणाजडरूपतया जन्मैव तथोच्यते, (१५९) तदपि तत्त्वतः कर्मकञभावे वेदनायोगेन स्वत एव दुःस्थितमिति नार्थान्तरग्रहणसाध्यं हेतुफलव्यवहारोपकारं कर्तुमलमित्यनुपन्यसनीयमेव विद्वज्जनसमाजे।(१६०) न च अद्वयमात्र
વ્યારા ... .......... न्तरविरहेण, उभयान्तरविरहेणेत्यर्थः, अजडरूपतया-बोधरूपतया जन्मैव-उत्पाद एव तथोच्यते-अद्वयरूपतयोच्यते परैः, तदपि तत्त्वतः-परमार्थेन कर्मकञभावे सति तात्त्विके वेदनायोगेन हेतुना स्वत एव दुःस्थितमिति कृत्वा नार्थान्तरग्रहणसाध्यं तत्सापेक्षत्वेन हेतुफलव्यवहारे उपकारं कर्तुमलमिति कृत्वा अनुपन्यसनीयमेव । क्वैत्याह-विद्वज्जनसमाजेपण्डितजनसमुदाये । उपचयमाह-न चेत्यादि । न च अद्वयमात्रतत्त्वाया:-बुद्धेः सकाशात्
અનેકાંતરશ્મિ .. જ્ઞાનાતવાદીઃ જેમ ગગનમાં વર્તતો પ્રકાશ, બીજા કોઈ પ્રકાશ્ય-પ્રકાશક વિના સ્વતઃ જ પ્રકાશશીલ છે, તેમ બુદ્ધિ પણ બીજા કોઈ પ્રકાશ્ય-પ્રકાશક (કગ્રાહ્ય-ગ્રાહક) રૂપ આકારથી રહિત અજડરૂપે (=શુદ્ધબોધરૂપે) ઉત્પન્ન થાય છે અને એ રીતે તેની ઉત્પત્તિ જ અયરૂપ કહેવાય છે... આ અદ્ધયરૂપ બુદ્ધિ સ્વતઃ જ પ્રકાશશીલ રહે છે.
(૧૫૯) સ્યાદ્વાદી: તમારી આ વાત પણ વિદ્વાનોની પર્ષદા વચ્ચે મૂકવા જેવી નથી, કારણ કે પરમાર્થથી જો બુદ્ધિમાં તાત્ત્વિક કર્તુ-કર્મભાવ નહીં હોય, તો તો બુદ્ધિનું વેદન જ નહીં થઈ શકે. (દર વખતે બુદ્ધિનું વદન ગ્રાહ્ય કર્મ અને ગ્રાહક-ક; એમ કર્ત-કર્મભાવે જ થાય છે. હવે જો તમે કર્તકર્મભાવને અતાત્ત્વિક માનો, તો તેવી કર્ણ-કર્મભાવરહિત બુદ્ધિનું વેદન જ નહીં થાય.)
અને પોતાના અનુભવ વિના તો એ બુદ્ધિઓ પોતે જ દુઃસ્થિત =બેહાલ) છે. તો આવી દુઃસ્થિત બુદ્ધિ અર્થાતરના ગ્રહણથી સાધ્ય એવા હેતુ-ફળવ્યવહાર વિશેના ઉપકારને કરવા શી રીતે સમર્થ બને?
(આશય એ કે, અધિકૃતબુદ્ધિ તરીકે આપણે માની લઈએ કે “ધૂમબુદ્ધિ'... હવે આ ધૂમબુદ્ધિ વહ્નિબુદ્ધિને સાપેક્ષ છે. એટલે એના દ્વારા વહ્નિબુદ્ધિનું ગ્રહણ થાય, તો જ તે વદ્વિ-ધૂમબુદ્ધિના હેતુફળભાવનો વ્યવહાર થઈ શકે... પણ હવે જ્યારે એ ધૂમબુદ્ધિનું પોતાનું જ વેદન થતું નથી, ત્યારે તેના થકી વહ્નિબુદ્ધિનું ગ્રહણ શી રીતે થાય? અને વદ્વિબુદ્ધિના ગ્રહણ વિના તેનાથી હેતુ-ફળવ્યવહાર પણ શી રીતે થાય?
એટલે તમારી તર્કશૂન્ય વાત વિદ્વાનોની પર્ષદામાં મૂકવા યોગ્ય જ નથી.
વળી, અદ્વયવાદમાં દોષોની પરંપરા તો જુઓ... તમે પણ એકવાર વિચારતા થઈ જશો કે આટલા બધા પુષ્કળ દોષો !! એ દોષો અમારે જ તમને બતાવવા પડશે. જુઓ -
१. पूर्वमुद्रितेऽत्र 'कर्मकर्तृभावे' इत्यशुद्धपाठः, अत्र A-प्रतेन शुद्धिः । २. पूर्वमुद्रितेऽत्र 'कर्मकर्तृभावे' इत्यशुद्धपाठः, મત્ર -H-પ્રતિપાઠ: રૂ. પૂર્વમુદ્રિતેડત્ર (વે)ત્યા' –શુદ્ધપાઠ:, સત્ર D-પ્રતટ: I
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |