Page Text
________________
१००
अनेकान्तजयपताका
(प्रथमः
विनिर्गम'न्यायः । तथाहि-तत्राबादिद्रव्यासत्त्वस्य परिकल्पितत्वात् स्वसत्त्वासत्त्ववदसत्त्वात् तद्रूपेणाप्यस्तित्वप्रसङ्गः, अनिष्टं चैतदिति । (७३) स्यादेतत् पार्थिवद्रव्यसत्त्वव्यतिरिक्तमबाद्यसत्त्वं परिकल्पितम्, पार्थिवद्रव्यसत्त्वमेव पुनरबाद्यसत्त्वस्वभावमिष्यत
.............. व्याख्या ... किमित्याह-यथोक्तदोषाभाव इति-उभयरूपत्वाभावः, परमार्थतस्तदसत्त्वादिति । एतदाशङ्क्याह-सोऽयमित्यादि । सोऽयं 'गडुप्रवेशेऽक्षितारिकाविनिर्गम'न्यायः । प्रस्तुतदोषपरिहारेणाधिकतरदोषान्तरापत्तिरित्यर्थः । एतदेवाह तथाहीत्यादिना । तथाहि तत्र-पार्थिवद्रव्यसत्त्वेऽबादिद्रव्यासत्त्वस्य परिकल्पितत्वात् परमार्थतः स्वसत्त्वासत्त्ववदसत्त्वात् । किमित्याह-तद्रूपेणापि-अबादिद्रव्यसत्त्वरूपेणापि अस्तित्वप्रसङ्गः पार्थिवद्रव्यसत्त्वस्य । अनिष्टं चैतदिति । तथाहि-न तत्र स्वसत्त्वासत्त्वमिति स्वसत्त्वम्, एवमबाद्यसत्त्वाभावे स्यात् तत्सत्त्वम्, अन्यथा तदभावाभाव इति भावना । स्यादेतदित्यादि । स्यादेतत्-अथैवं मन्यसे पार्थिवद्रव्यसत्त्वव्यतिरिक्तं धर्मान्तरम् अबाद्यसत्त्वं परिकल्पितम्, पार्थिवद्रव्यसत्त्वमेव
.....* मनेतिरश्मि .... ઉત્તરપક્ષઃ તમારી આવી ચેષ્ટા તો મોટા દોષને ઉત્પન્ન કરનારી બનશે. જેમાં એક વ્યક્તિને આંખની પાસે ગડુ (ગૂમડું) ઉત્પન્ન થયું, ત્યાર પછી કોઈક વૈદ્ય વડે ઔષધપ્રયોગથી એવો ઉપચાર કરાયો, કે જેથી તે ગૂમડું ત્યાંથી નીકળીને આંખની અંદર પેસી ગયું અને અંદર પેસતાં જ તે વ્યક્તિના આંખની કીકી બહાર નીકળી ગઈ – આમ તે વ્યક્તિ દૂર કરવા ગયો નાના દોષને અને પામી ગયો મોટા દોષને ! તેમ તમે પણ પ્રસ્તુત દોષનો પરિહાર કરવા ગયા, પણ અધિકતર દોષને પામ્યા. તે सारीते -
જળાદિઅસત્ત્વ જો કલ્પિત હોય, તો જેમ સ્વસત્ત્વનું અસત્ત્વ ન હોવાથી સ્વસત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે, તેમ જળાદિઅસત્ત્વ ન હોવાથીeતે કલ્પિત હોવાથી, જળાદિસત્ત્વ પણ સિદ્ધ થશે. (જો જળાદિસત્ત્વ ન હોય તો જળાદિઅસત્ત્વ નથી એવું કહી જ ન શકાય..) અને તો ઘટતું જળરૂપે પણ અસ્તિત્વ सिद्ध थशे... ५९ मे तो ओ ने 5ष्ट नथी.
(७७) पूर्वपक्ष : अमे. ४ाहिमसत्त्वनो साव निषेध नथी ४२di, ५९५ मा ४३j मेछ, જે પાર્થિવદ્રવ્યસત્ત્વ છે, તે જ જળાદિઅસત્ત્વ છે, પાર્થિવદ્રવ્યસત્ત્વથી જુદું જલાદિઅસત્ત્વ કલ્પિત છે, અર્થાત્ છે જ નહિ - આમ, પાર્થિવદ્રવ્યસત્ત્વ જ જળાદિઅસત્ત્વરૂપ હોવાથી, જળાદિસત્ત્વની આપત્તિ
...... ...... विवरणम् ............... ___67. 'गडुप्रवेशेऽक्षितारिकाविनिर्गम'न्याय इति । कस्यचिदक्षिसमीपे तथाविधबाधाविधायकं गडूत्पन्नम् । ततश्च केनचिद् भिषजा तथाविधौषधप्रयोगेण तथा उपचरित यथाऽक्षिमध्ये तत् प्रविवेश । प्रविष्टे च तत्राक्षिणि तत्क्षणादेव तदुत्पाटिता कनीनिका अक्षितारिका बहिर्निर्जगामेति प्रस्तुतदृष्टान्तार्थः ।।
१. 'तारकावि०' इति पूर्वमुद्रित-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005532 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 370 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |