________________
अनेकान्तजयपताका
(प्रथमः सर्वतद्वीर्यतद्भावे सेतिकाजन्यतृप्तिवत् । . तत एव न साऽन्यस्य तद्देशादन्यथा तु सा ॥ (६७) कात्स्न्र्येनैवास्य तत्कर्तृ वीर्यं तस्यैव किन्तु न। .. युक्तस्ततोऽन्यभावोऽपि सेतिकाज्ञाततो न हि ॥
............... व्याख्या ................. अत्रैव निदर्शनमाह सर्वेत्यादिना । सर्वस्मात् तद्वीर्यात्-कारणगतात् स्वभावसामर्थ्यात् तद्भावे-विवक्षितकार्यभावे । किमित्याह-सेतिकाजन्यतृप्तिवत् इति निदर्शनम् । तत एवसेतिकातः न सा-तृप्तिः अन्यस्य, कात्स्येन तस्यास्तत्रोपयोगात् । अथेष्यत इत्याह-तद्देशात्सेतिकादेशात्, अन्यथा तु सा-तृप्तिराद्यस्येतरस्य च । यद्यन्यस्यापि स्यात् एकान्तेनैकरूपाया न कात्स्न्ये न द्वयोरुपयोग इति भावना। अवधारणद्वारेणाधिकृतदोषपरिजिहीर्षयाऽऽह-कात्स्येनेत्यादि । कात्स्न्येन एव
.............. मनेतिरश्मि ......... (૪) આખી સેતિક જે વ્યક્તિ ખાય, તે જ વ્યક્તિને તૃપ્તિ થાય છે, તે સેતિકાથી બીજા વ્યક્તિને તૃપ્તિ થવી અસંભવિત છે, કારણ કે સેતિકા ખાનાર વ્યક્તિને જ સર્વાશે તૃપ્તિકારક બને છે, તેમ ઘટાદિ કારણગત વીર્યનો જો સર્વાશે સતપ્રત્યય વિશે જ ઉપયોગ હોય, તો તેના દ્વારા અસપ્રત્યયરૂપ जी येनी उत्पत्ति संभावित छ...
જેમ સેતિકા ખાવાથી જે તૃપ્તિ થાય, તે ખાનારને જ થાય, બીજાને નહીં; તેમ સર્વશક્તિએ કારણ કાર્યને ઉત્પન્ન કરે, તો તેને જ કરે, બીજાને નહીં... જો સેતિકાથી બીજાને તૃપ્તિ થઈ હોય તો માનવું જ પડે કે સેતિકાના એકદેશથી થઈ છે, આખી સેતિકાથી નહીં.... (કારણ કે આખી સેતિકા બે જણા ના ખાઈ શકે"...) તેમ જો બે કાર્ય ઉત્પન્ન થાય, તો માનવું જ પડે કે બે જુદા જુદા અંશથી थया छे. (६७) (५) बौद्ध : “ ॥२९॥त स्वभाव सारी ४ सत्प्रत्ययनो त छ" - मानो
...* विवरणम् * ___53. 'सर्वतद्धीर्यतद्भावे' इत्यादिकारिकायामयं दृष्टान्तदार्टान्तिकार्थः । यथाहि सेतिकायां सामस्त्येन एकस्य भोक्तुरुपभुज्यमानायां नान्यस्यापि तृप्तिहेतुतोपपद्यते एवं घटादिकारणगतवीर्यस्यैकत्र सत्प्रत्ययादौ कार्ये सामस्त्येनोपयोगे सति न तत: कार्यान्तरोत्पाद: सम्भवतीति ।।
54. यद्यन्यस्यापि स्यादिति । यदि हि सेतिकाया: सकाशादन्यस्यापि भोक्तुस्तृप्तिरभ्युपगम्यते तदा सेतिकादेशादेव मानकद्वयादेरभ्युपगन्तव्या, न पुनस्तस्या एव समस्ताया इति ।।
* सेतिते पाच पार्थ छे.
१. अनुष्टुप् । २. 'ज्ञानतो' इति घ-पाठोऽशुद्धः । ३. अनुष्टुप् । ४. 'कात्स्ये नेकरूपाया: न कात्स्न्ये न द्वयोरुपेत्यादिकात्स्ये नैव' इति ङ-पाठः। ५. 'तद्भाव इत्यादि०' इति क-पाठः। ६. 'नान्यस्यापि' इति क-पाठः, चपाठस्तु 'यद्यन्यस्यापीति' ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org