________________
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता चित्रशक्तिकस्य कर्मणः क्षयायालम्, अन्यतमशक्तितोऽभावात्, सर्वशक्तिविरोधासिद्धेः ।
(४०) अथ तपः कर्मशक्तिसङ्करक्षयकारीत्येकरूपादपि ततः क्षयः । ननु चैवमपि कथञ्चित् सुखेनैवाल्पेऽपि कर्मणि क्षीणे तदशेषक्षयापत्तिः, तत्साकर्यान्यथानुपपत्तेः, तद्भावेनैव तत्क्षयाङ्गीकरणात्, तदक्षये साङ्कांद्यसिद्धिरिति तपःकर्मक्षयवादोऽप्यबुध
................. व्याख्या ......................... ............. तस्मादन्यतमशक्तितस्तपस एकरूपतया कारणेन अभावात् । अधिकृतकर्मणः क्षयस्य कथमभाव इत्याह-सर्वशक्तिविरोधासिद्धेः । सर्वशक्तिभिः चित्रकर्मगताभिः सह विरोधासिद्धेः अन्यतमशक्तितस्तपसः । एकशक्तिकं ह्येकशक्तिकस्यैव विरोधीत्यभिप्रायः ॥
आशङ्कान्तरापोहायाह-अथ तप इत्यादि । अथ तपः कर्मशक्तीनां सङ्करेण क्षयकरणशीलमिति कृत्वा एकरूपादपि ततः-तपसः क्षयः, चित्रशक्तिकस्य कर्मण इति । एतदाशङ्क्याह-नन्वित्यादि । ननु चैवमपि-अनन्तरोदितन्याययोगे कथञ्चित्-केनचित् प्रकारेणैकरोमोत्पाटादिना सुखेनैवाल्पेऽपि कर्मणि क्षीणे सति तदशेषक्षयापत्तिः तस्य-कर्मणोऽशेषस्य क्षयापत्तिः । कुत इत्याह-तत्साङ्कर्यान्यथानुपपत्तेः-कर्मशक्तिसाङ्कर्यान्यथानुपपत्तेः, तँद्भावेनैव
* मनेतिरश्मि समर्थ थाय नही... तेथी क्षयोपशम भा१३५ १५थी ५९॥ अशेष भनो क्षय शस्य नथी...
- કર્મશક્તિનું સાંઠ્ય પણ અસંભવિત - (૪૦) પૂર્વપક્ષઃ કર્મની તમામ શક્તિઓ એકબીજા સાથે જોડાયેલી છે, મિશ્રિત છે, તેથી એકરૂપ તપથી પણ – કર્મની એક શક્તિનો ક્ષય થવા સાથે તસંકીર્ણ – કર્મની સર્વ શક્તિઓનો એક સાથે જ ક્ષય થઈ જશે.
ઉત્તરપક્ષ આ રીતે તો એક રોમાંચ ખડા થવા વગેરે રૂપ સુખથી, તેના જનક અલ્પ પણ કર્મ ક્ષીણ થયે, અશેષ કર્મનો ક્ષય થઈ જશે, કારણ કે કર્મની શક્તિઓ પરસ્પર મિશ્રિત છે=અનુવિદ્ધ છે, એવું ત્યારે જ સિદ્ધ થઈ શકે, કે જયારે એક કર્મશક્તિનો ક્ષય થતાં તેનાથી અભિન્ન બધી જ કર્મશક્તિઓને ક્ષય થાય... કારણ કે તમે સાંકર્યને લઈને કર્મશક્તિનો ક્ષય સ્વીકાર્યો છે, અર્થાત્, તપથી એક કર્મશક્તિનો ક્ષય થતાં, તદભિન્ન સર્વ કર્મશક્તિનો ક્ષય સ્વીકાર્યો છે..
... .......... विवरणम् ........... 27. कर्मशक्तिसार्यान्यथानुपपत्तेरिति । अयमत्र भाव:-कर्मशक्तीनां साङ्कय-परम्परानुविद्धरुपता तदैव सिद्ध्यति यदैकस्यां कर्मशक्तौ क्षीयमाणायां तदभिन्नस्वभावत्वेन अन्या अपि क्षीयन्त इति ।।
___28. तद्भावेनैव तत्क्षयाङ्गीकरणादीति । तद्भावेनैव साङ्कर्यलक्षणेन तत्क्षयाङ्गीकरणात्-कर्मशक्तिप्रलयाभ्युपगमात् ।
१. विषादाह्लादकायसन्तापादिचित्रफलजनकनानाकर्मसु यदि तपसि विषादजनककर्मनाशकत्वं न तदाऽऽह्लादजनककर्मनाशकत्वमित्येवं कर्मनाशकान्यतमशक्तिमत्तपसः कृत्स्नक्षयाभावादित्यर्थः । २. 'रूपताया करणेन' इति ङ-पाठः । ३. 'कर्मक्षयस्य' इति घ-पाठः। ४. 'सुखेनैवाल्पे कर्मणि' इति घ-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org