________________
ભાવતીર્થ - ચતુર્વિધ શ્રીસંઘ
૩૨૫
ભવસાગરથી તરવા આલંબન બને તે તીર્થ, નહિ કે ડુબાડે તે તીર્થ. ભવચક્રમાં ડૂબવાનું સાધન બને તેને કદી
★ तीर्यते संसारसमुद्रोऽनेनेति तीर्थम्, तच्च प्रवचनाधारश्चतुर्विधः सङ्घः प्रथमगणधरो वा; यदाहु:- तित्थं भंते! तित्थं, तित्थयरे तित्थं ? गोयमा ! अरिहा ताव नियमा तित्थंकरे, तित्थं पुण चाउवण्णे समणसंघे पढमगणहरे वा
(योगशास्त्र ० प्रकाश ३, श्लोक १२३ टीका) ★ से भयवं! सामण्णे पुच्छा, जाव णं वयासि । `गोयमा ! अत्थेगे जे णं जोगे अत्थगे जे णं णो जोगे। 'से भयवं! के णं अट्ठेणं एवं वच्चइ जहा णं अत्थेगे जे णं नो जोगे?
गोयमा! अत्थेगे जेसिं णं सामण्णे पडिकुट्ठे अत्थेगे जेसिं च णं सामण्णे नो पडिकुट्ठे। एएणं अट्ठेणं एवं वुच्चइ जहा णं अत्थे जे णं जोगे अत्थेगे जे णं नो जोगे।
'से भयवं! कयरे ते जेसिं णं सामण्णे पडिकुट्ठे ? कयरे वा ते जेसिं च णं णो परियाए पडिसेहिए ?' गोयमा ! अत्थेगे जे णं विरुद्धे अत्थेगे जेणं नो विरुद्धे ? जेणं से विरुद्धे से णं पडिसेहिए, जे णं णो विरुद्धे से णं नो पडिसेहिए ।
'से भयवं! के णं से विरुद्धे के वा णं अविरुद्धे?" गोयमा! जे जेसुं देसेसुं दुगंछणिज्जे, जे जेसुं देसेसुं दुगुछिए, जे जेसुं देसेसुं पडिकुट्ठे से णं तेसुं देसेसुं विरुद्धे । जे य णं जेसुं देसेसुं णो दुगुछणिज्जे, जे य णं जेसुं देसेसुं णो दुगुछिए, जे य णं जेसुं देसेसुं णो पडिकुट्ठे, से णं तेसुं देसेसुं नो विरुद्धे । तत्थ गोयमा! जे णं जेसुं जेसुं देसेसुं विरुद्धे से णं नो पव्वावए । जे णं जेसुं जेसुं देसेसुं णो
।
विरुद्धे से णं पव्वावए ।
[२२]
'से भयवं! के कत्थ देसे विरुद्धे के वा णो विरुद्धे?" गोयमा! जे णं केई पुरिसे इवा, इत्थिए इ वा रागेण वा, दोसेण वा, अणुसपण वा, कोहेण वा, लोभेण वा, अवराहेण वा, अणवराहेण वा, समणं वा, माहणं वा, मायरं वा, पियरं वा, भायरं वा, भइणि वा, भाइणेयं; सुयं, वा सुयसुयं, वा धूयं, वा णत्तुयं, वा सुण्हं, वा जामाउयं, वा दाइयं, वा गोत्तियं, वा सजाइयं, वा विजाइयं, सयणं, वा असयणं, वा संबंधियं, वा असंबंधियं, वा सणाहं, वा असणाहं, वा इड्डिमंतं, वा अणिड्डिमंतं, वा सएसियं, वा विएसियं, वा आरियं, वा आणारियं, वा हणेज्ज, वा हणावेज्ज, वा उद्दवेज्ज, वा उद्दवावेज्ज, वा से णं परियाए अओग्गे, से णं पावे से णं निंदिए से णं गरहिए से णं दुगुछिए से णं पडिकुट्ठे से णं पडिसेहिए से णं आवई से णं विग्घे से णं असे से णं अकित्ती सेणं उम्मग्गे, सेणं आणायारे। एवं रायदुट्ठे एवं तेणे एवं पर- जुवइ-पसत्ते एवं अण्णयरे इ वा केई वसणाभिभूए एवं अयसकिलिट्टे एवं छुहाणडिए एवं रिणोवहुए अविण्णाय - जाइ-कुल- सील सहावे एवं बहु-वाहि-वेयणा-परिगय- सरीरे एवं रस-लोलुए एवं बहुनिद्दे एवं इतिहास - खेड्डु-कंदप्प-णाह-वाय चच्चरि-सीले एवं बहु-कोऊहले एवं बहु-पोसवग्गे जाव णं मिच्छद्दिट्ठि-पडिणीयकुलुपणे इ वा । सेणं गोयमा ! जे केई आयरिए इ वा, मयहरए इ वा, गीयत्थे इ वा, अगीयत्थे इ वा, आयरिय-गुण-कलिए इ वा, महर - गुण कलिए इ वा, भविस्सायरिए इ वा, भविस्स-मयहरए इ वा, लोभेण वा गारवेण वा दोण्हं गाउय-सयाणं अब्भंतरं पव्वावेज्जा, से णं गोयमा! वइक्कमिय-मेरे, से णं पवयण-वोच्छित्तिकारए, से णं तित्थ-वोच्छित्तिकारए, से णं संघ - वोच्छित्ति
। सेवाभिभूए से णं अदिट्ठ-परलोग-पच्चवाए से णं अणायार- पवित्ते से णं अकज्जयारी से णं पावे से णं पाव-पावे सेणं महा-पाव-पावे से णं गोयमा ! अभिग्गहिय-चंड - रुद्द - कूर - मिच्छद्दिट्ठि |
'से भयवं! के णं अद्वेणं एवं वुच्चइ ?' । गोयमा ! आयारे मोक्ख-मग्गे, णो णं अणायारे मोक्खमग्गे । एएणं अट्ठेणं एवं वच्चइ । ( महानिशीथ सूत्र नवणीयसार नामनुं पांचमु अध्ययन फकरो २१-२२)
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org