Page Text
________________
ર ,
ભાવ તો પોત પોતાના જ હોય છે એ તો સ્પષ્ટ જ છે. • જેવી રીતે આત્માની સદા નજદીક અને સાથે રહેવાવાળો આ શરીરનો
સ્વચતુષ્ટય અને આત્માનો સ્વચતુણ્યથી અત્યંત ભિન્ન હોવાથી, બેઉ પોત
પોતામાં નિરંતર પરિણમન કરતાં અનુભવમાં આવે છે. • તો પછી મારી માન્યતાકે પરદ્રવ્યની કોઈ પણ પર્યાયમાં હું કાંઈ કરી શકું
છું એ કિંચિતમાત્ર પણ સંભવ નથી, એકદમમિધ્યાસાબીત થાય છે. આ માન્યતા જ એકમાત્ર આકુળતાને ઉત્પન્ન કરવાવાળી મૂળભૂત કારણ છે. જેને સુખ શાંતિ જોઈએ તેણે આ સિદ્ધાંત સમજીને આ વિપરીત માન્યતા છોડી દેવી જોઈએ. આ રીતે જીવદ્રવ્યના જેટલા પણ ગુણ છે તેમાં જ્ઞાન ગુણ પણ સ્વદ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવને છોડીને અન્યદ્રવ્ય જે કે શેય માત્ર છે, એમને જાણવા માટે એ
યદ્રવ્યો સુધી તો જઈ પણનથી શકતો, પરંતુ તો પણ પરચતુષ્યમાં સ્થિત એ શેયરૂપ પર વસ્તુઓને પોતાના સ્વચતુષ્ટમાં રહીને પણ માત્ર જાણી લે છે.
આ એક અદભૂત સામર્થ્ય છે. • જ્ઞાન ગુણના અચિંત્ય મહિમાની તો વાત જ શું કરવી? પરંતુ એક સમયની
જ્ઞાનની પર્યાય-જ્ઞાની, અજ્ઞાની, અલ્પજ્ઞાની, બહુજ્ઞાની, સંપૂર્ણ જ્ઞાની કોઈ પણ હો, દરેક પોત પોતાને જાણ્યા વગર ફક્ત પરને જાણી શકતી નથી.
જ્યારે મને ક્રોધ આવ્યો, તો એમાં પોતે પોતાને જાણ્યા વગર એકલા ક્રોધનું શાન નથી થયું, તો પછી બીજા જોયોની તો વાત જ શું? આત્માના જ્ઞાન ગુણની પર્યાય સ્વચતુષ્ટય માં જ રહીને, સ્વચતુષ્ટમાં જ કામ કરશે. શેય જોકે પર છે અને તે પોત પોતાના સ્વચતુષ્ટયમાં છે એનું પણ જ્ઞાન-આ જ્ઞાનની પર્યાયને સ્વચતુષ્ટયમાં રહીને થાય છે. સ્વ-પર પ્રકારાક જ્ઞાનઃ "જ્ઞાનનો સ્વભાવ જ સ્વ-પરપ્રકાશક છે'. એ સ્વભાવથી સ્વને જાણતો થકો પરને જાણતો ઉત્પન્ન થાય છે. આત્માનું જ્ઞાન, જાણવાની ક્રિયા પણ પોતાના અસંખ્ય પ્રદેશોમાં રહેવા છતાં પણ પોતાનામાં જ કરે છે. પર પદાર્થો એના જ્ઞાન સુધી આવતા નથી અને આત્મા એને જાણવા માટે પોતાથી હટીને એ પદાર્થો સુધી જતો નથી. છતાં પણ પોતાનામાં જ રહીને
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005526 |
| Book Title | Jain Darshan Amulya Tattva Chintan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Ramniklal Savla |
| Publication Year | |
| Total Pages | 346 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |