Jain Darshan Amulya Tattva Chintan

SR No.: 005526
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Ramniklal Savla
Total Pages: 346
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 205

૧૯૬
મુમુસુતાના ગુણો ૧. સ્વચ્છેદનિરોધ ૫. સહનશીલતા ૯. મંત્રી ૨. શ્રદ્ધા
૬. વિશાળ બુદ્ધિ ૧૦. પ્રમોદ ૩. સરળતા ૭. વિનય ૧૧. કરૂણા ૪. વૈરાગ્ય ૮. જિતેન્દ્રીયપણું ૧૨. માધ્યસ્થ ભાવ. “દયા, શાંતિ, સમતા, ક્ષમા, સત્ય, ત્યાગ, વૈરાગ્ય હોય મુમુક્ષુ ઘટ વિશે”
પાત્ર વિના વસ્તુ ન રહે, પાત્રે આમિક જ્ઞાન, પાત્ર થવા સેવા સદા, બહાચર્ય મતિમાન આ બધી વાતો પાત્રતામાં આવે છે. પાત્રતાવિશેષ વાત? વિશાળ બુદ્ધિ, મધ્યસ્થતા, સરળતા અને જિતેન્દ્રીયપણું આટલા ગુણો જે આત્મામાં હોય તે તત્ત્વ પામવાનું ઉત્તમ પાત્ર છે. અનંત જન્મ-મરણ કરી ચુકેલા આ આત્માની કરુણા તેવા અધિકારીને ઉત્પન્ન થાય છે અને તે કર્મ મુક્ત થવાના જિજ્ઞાસુ કહી શકાય છે. તે જ પુરુષ યથાર્થ પદાર્થને યથાર્થ
સ્વરૂપે સમજી મુકત થવાના પુરુષાર્થમાં યોજાય છે. મનુષ્યત્ત્વ, આર્યદેશ, ઉત્તમકુળ, શારીરિક સંપતિ એ અપેક્ષીત સાધન છે અને અંતરંગ સાધન માત્ર મુકત થવાની સાચી જિજ્ઞાસા એ છે.
સપુરુષનાચરણનોઈચ્છક, સંદેવસૂક્ષ્મબોધનો અભિલાષી, ગુણ પરપ્રશસ્તભાવ રાખનાર, બ્રહ્મવર્તમાં પ્રીતિ રાખનાર, ઉપયોગથી એક પળ પણભરનાર, એકાંતવાસને વખાણનાર, તીર્થાદિ પ્રવાસનો ઉછરંગી, આહાર વિહાર-વિહારનો નિયમી, પોતાની ગુરુતાને દબાવનાર, એવો કોઈપણ પુરુષ તે મહાવીરના બોધને પાત્ર છે. સમ્મદશાને પાત્ર છે.
જ્યાં સુધી મૃષા અને પરસ્ત્રીત્યાગ કરવામાં આવે નહિ ત્યાં સુધી સર્વ ક્રિયાનિષ્ફળ છે. ત્યાં સુધી આત્મામાં છળકપટ હોવાથીધર્મપરિણમતોનથી. ધર્મપામવાની આ પ્રથમભૂમિકા છે. જ્યાં સુધી મૃષાત્યાગ અને પરસ્ત્રીત્યાગ એ ગુણો ન હોય ત્યાં સુધી વક્તા અને શ્રોતા હોઈ શકે નહિ.
મુમુક્ષતા” તે છે કે સર્વ પ્રકારની મોહાશક્તિથી મૂંઝાઈ એકમોક્ષને વિષે જ યત્ન કરવો અને તીવ્ર મુમુક્ષતા એ છે કે અનન્ય પ્રેમે મોક્ષના માર્ગમાં ક્ષણે ક્ષણે પ્રવર્તવું.
| મુમુક્ષુતા ઉત્પન્ન થવાનું કારણ (લક્ષણ) પોતાના દોષ જોવામાં અપક્ષપાતતા છે અને તેને લીધે સ્વચ્છંદનો નાશ થાય છે. સ્વચ્છેદ થોડી અથવા ઘણી હાનિ પામ્યો છે ત્યાં તેટલી બોધબીજ યોગ્ય ભૂમિકા થાય છે.