Jain Darshan Amulya Tattva Chintan

SR No.: 005526
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Ramniklal Savla
Total Pages: 346
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 164

૧૫૫
દેવાવાળી અસલી ગાય અર્થાત્મક ગાય છે.
આ રીતે જ્ઞાનમાં પ્રતિબિસ્મિત વસ્તુ જ્ઞાનાત્મક વસ્તુ છે, વસ્તુ સ્વરૂપને પ્રતિપાદન કરવાવાળો શબ્દ “શબ્દાત્મક વસ્તુ છે અને દ્રવ્યગુણ-પર્યાયમય પદાર્થ અર્થાત્મક વસ્તુ છે.
આ આધારપરકહી શકાય કે જ્ઞાનાત્મક વસ્તુને વિષયબનાવવાવાળો નય જ્ઞાન નય છે, અર્થાત્મક વસ્તુને વિષય બનાવવાવાળો નય અર્થ નય છે અને શબ્દાત્મક વસ્તુને વિષય બનાવવાવાળોનય શબ્દનય છે. શબ્દનયથી અર્થ નયનો વિષય અધિક છે અને અર્થ નય થી-જ્ઞાન નયનો. જ્ઞાન નયની વિષયવસ્તુ અસીમ છે, કારણકેસતુપદાર્થો સબંધી જ્ઞાનને તો પોતાનો વિષય બનાવે છે, વધારામાં અસત્કલ્પનાઓ પણ જ્ઞાનનયનો વિષય બને છે.
લોમાં જેટલી વસ્તુઓ છે તેને તો જ્ઞાન જાણે જ છે, કિન્તુ જેની લોકમાં સત્તા પણ નથી એવી વસ્તુઓ પણ જ્ઞાનનો ય બને છે. અસીમ કલ્પના લોકમાં વિચરણ કરવાવાળા જ્ઞાનને રોકવામાં કોણ સમર્થ છે?
જો કે લોકનો વિસ્તાર અનંત છે પણ કલ્પના લોકનો વિસ્તાર તો એનાથી પણ અનંત ગણો છે. માની લો કે હું એક એવા માણસની કલ્પના કરું છું, જેના હજાર મુખ હોય અને બે હજાર હાથ. શું કોઈ મન:પર્યય જ્ઞાનધારી મારા મનની આ વાત નહિ જાણી શકે?
આ એકદમ કાલ્પનિક પણ નથી, કારણકે દશમુખવાળા રાવણનીતો અગણિત લોકોએ કલ્પના કરી જ રાખી છે. જો દશમુખવાળા રાવણની સત્તા લોકમાં સંભવનથી તથા મેં અને તમે દશમુખવાળા રાવણના પૂતળાનેતો જયો જ છે. તો શું આ બધું અસત્ય છે? શું એની સત્તાનો સર્વથા અભાવ છે?
આ તો નિશ્ચિત છે કે જમીન પર આવ્યા પહેલા આ વાત કોઈના જ્ઞાનમાં આવી હશે. દશમુખવાળો માણસ ભલે અસંભવ હોય, તો પણ તેનું પૂતળુ અસંભવ નથી તો પછી શિંગડાવાળો ગધેડો ભલે હોય કે ન હોય તો પણ તેનો પૂતળો અને ચિત્ર તો બની શકે છે ને લોકમાં બનવા પહેલા જ્ઞાનમાં બનશે.
વાસ્તવિક લોક જેટલું સુંદર છે, વિચિત્ર છે, જ્ઞાનનો લોક એનાથી પણ સુંદર અને વિચિત્ર બની શકે છે.
આજ્ઞાનનોલોક, કલ્પનાજગત, વિકલ્પજાળ અથવા સંકલ્પિતજ્ઞાન નગમ નય રૂ૫ જ્ઞાનનો વિષય છે.સત્ અને અસત્ સંપૂર્ણ કલ્પનાઓ, વિકલ્પો અને સંકલ્પોનો આ જગત નૈગમ નયનો વિષય છે, જ્ઞાન નયન
.
.
I : WWW.jainelibrary.org