________________
૩૩૪
પ્રવચન ક્રમાંક - ૨૯, ગાથા ક્રમાંક - ૩૦, ૩૧ બદલાણી નથી તેનો સંગ કરશો તો ભવસાગરમાં ડૂબશો. આથી વધારે સ્પષ્ટ ચેવતણી કયા શબ્દોમાં હોય?
પરમકૃપાળુદેવે પંચમકાળમાં જગાડ્યા છે. આ પંચમકાળમાં ઘણા જ્ઞાનીઓ થયાં છે અને થશે. જેમ ફાગણ મહિનામાં ઘેરૈયા હોય, તેમ જ્ઞાનીઓનો રાફડો ફાટવાનો છે. ખટારાં ભરાય તેટલા જ્ઞાનીઓ થવાનાં છે. તેમાંથી જ્ઞાનદશા પામેલાને ઓળખવા અને પામવા, મુશ્કેલ થઈ પડશે. તમને એવો કોઈ જ્ઞાની મળી જાય કે તેને ભલેને બોલતાં ન ફાવતું હોય, શાસ્ત્રો વાંચતાં ન આવડતાં હોય તો કશો વાંધો નહિ. તેના શબ્દોમાં શાસ્ત્રો છે, તેની નજરમાં કૃપા છે, તેની દૃષ્ટિમાં કરુણા છે. તેવાનો સંગ કરજો. અંબાલાલભાઈએ તેમની ટીકામાં કહ્યું છે, “જેને જ્ઞાનદશા થઈ નથી, અને જે આત્માર્થે સત્ સાધન કરતાં નથી, એવાં કહેવાતાં ગુરુનો સંગ કરવાથી સાધકને સંસારમાં રખડી મરવાનું થાય છે.” આ અંબાલાલભાઈની ટીકા ઓથેન્ટીક છે. પરમકૃપાળુદેવ તે વાંચી ગયા છે અને તેમાં તેમણે કંઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આથી સરળ ગુજરાતીમાં વધારે શું કહી શકાય ?
તો એક વાત નક્કી થઈ ગઈ કે “ભીતર દેખો. મૂળ મોહમાં ક્યાંય તડ પડી છે?' મોટા લોખંડના દરવાજા હાથીનાં ધક્કાથી પણ ખૂલતાં નથી તે સાઠીકડાના ઘા કરવાથી ખૂલે ખરાં? આમાં તો ઘણનાં ઘા કરવાં પડે. તેમ બીજા બધાથી મોહ ન જાય. તેના ઉપર તો ઘણના ઘા કરવાં પડે.
હવે બંને ગાથાઓનું સમીંગ અપ કરીએ. ક્રિયાજડ અને શુષ્કજ્ઞાનીનું પહેલાં વર્ણન કરેલ. અહીં એમ કહે છે કે ક્રિયાજડ તો ઓળખાશે, કારણ કે ક્રિયાજડ છે એટલે ક્રિયા કર્યા જ કરશે. શુષ્કજ્ઞાનીને અજ્ઞાની તો ન જ કહેવાય. તેણે તો શાસ્ત્રો વાંચ્યા છે. તમે તેને સાંભળો તો પાણી પાણી થઈ જશો. પરંતુ એ શુષ્કજ્ઞાની, સ્વછંદી અને મતાર્થી છે. “જ્ઞાની થયો માટે મતાર્થી નહિ અને ક્રિયાજડતે એકલો મતાર્થી.' આ વ્યાખ્યા અધૂરી છે. ક્રિયાજડ પણ મતાર્થી અને શુષ્કજ્ઞાની પણ મતાર્થી. ઉપર કહેલાં ક્રિયાપડ તેને કુળધર્મ આદિમાં આગ્રહ છે અને આ શુષ્કજ્ઞાનીને માનની ઈચ્છાથી પોતે જ્ઞાની છે તેમ ઠસાવવાનો આગ્રહ છે, અને એ વાત બહુ મીઠી લાગે છે. આવાથી ભય રાખવા જેવું છે, આ જનમ તો બગાડશે પણ બીજો પણ બગાડશે. શુષ્કજ્ઞાનીને પણ જ્ઞાની મનાવવું છે અને પોતાનો મત ઊભો કરવો છે અને તેનો આગ્રહ છે. પરમકૃપાળુદેવે સાફ સાફ શબ્દોમાં કહ્યું છે કે આવો જીવ પરમાર્થને પામી શકે નહિ, અને છેલ્લી વાત આ જીવ અનઅધિકારી ગણાય. આ સર્ટીફીકેટ આપ્યું. સ્વછંદી અને શુષ્કજ્ઞાનીને જ્ઞાન પ્રાપ્ત ન થાય. એ અધિકારી નથી પણ અનઅધિકારી
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org