Panchvastuk Prakaran Part 07

SR No.: 005514
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 460
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 68

સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત વિહાર / “સત્વભાવના' દ્વાર | ગાથા ૧૩૯૭-૧૩૯૮
૪૩
ટીકાર્થ:
આ ઋષિ અભ્યઘત વિહાર સ્વીકારવા તત્પર થયેલા ઋષિ, પૂર્વમાં પ્રવૃત્ત એવી નિદ્રાને આ પ્રતિમાઓમાં યથાસમાધિથી=પોતાની સમાધિ પ્રમાણે, થોડી થોડી જીતે છે. અને તે રીતે=જે રીતે થોડી થોડી નિદ્રાને જીતે છે તે રીતે, મૂષિકાથી પૃષ્ટાદિમાં=ઊંદરડીથી સ્પર્શાવેલ કે ખવાયેલ એવા શરીરમાં, નહીં જીતાયેલ એવા સહસા ઉદ્ભવવાળા ભયને–એકદમ ઉત્પન્ન થનારા ભયને, જીતે છે. ‘માઃિ' શબ્દથી “દૂષિાશ્રુષ્ટાતી માં ‘મા’ શબ્દથી, માર્જીરાદિનો પરિગ્રહ છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.
ભાવાર્થ :
અભ્યઘત વિહાર સ્વીકારવા તત્પર થયેલા ઋષિ પાંચ પ્રતિમાઓને અવલંબીને સત્ત્વના પ્રકર્ષ અર્થે ભાવના કરે છે ત્યારે, પોતાની સાધનામાં બાધ ન થાય તે રીતે પોતાની સમાધિ અનુસાર પૂર્વપ્રવૃત્ત એવી નિદ્રાનો જય કરે છે અર્થાત્ પોતાને પૂર્વે જેટલી નિદ્રા આવતી હતી તેને ઘટાડીને અલ્પ-અલ્પતર કરે છે, જેથી શરીર ઢાંત થયેલ હોય તોપણ શક્તિના પ્રકર્ષથી અંતરંગ મહાવીર્યને યોગમાર્ગમાં પ્રવર્તાવવા પોતે સમર્થ બને.
વળી તે રીતે પૂર્વે નહીં જીતેલા સહસા ઉદ્દભવનારા ભયને પણ જીતે છે અર્થાત્ ઊંદરડી વગેરે કોઈ જીવજંતુ આવીને પોતાના શરીરનો સ્પર્શ કરે અથવા તો ક્યાંક કરડે તે વખતે જીવને જે એકદમ ભય ઉત્પન્ન થાય છે, તે ભયને સત્ત્વભાવનાના પ્રકર્ષ અર્થે ધારણ કરાતી આ પ્રતિમાકાળમાં આ મહાત્મા જીતે છે, જેથી ગમે તેવાં નિમિત્તોમાં પણ સ્કૂલના ન પામે તેવું મહાસત્ત્વ પોતાનામાં પ્રગટ થાય. /૧૩૯૭ી
ગાથા :
एएण सो कमेणं डिभगतक्करसुराइकयमेअं ।
जिणिऊण महासत्तो वहइ भरं निब्भओ सयलं ॥१३९८॥ दारं ॥ અન્વયાર્થ:
UUUT #hor=આ ક્રમથી=ગાથા ૧૩૯૬માં બતાવેલ પાંચ પ્રતિમાઓના ક્રમથી, હિંમતAિR સુરડુિંજ્યમંત્રડિંભક, તસ્કર, સુરાદિથી કૃત આને=ભયને, નિઝT=જીતીને મહાસત્તા નિમ્મો સોમહાસત્ત્વવાળા, નિર્ભય એવા આ=અભ્યદ્યત વિહાર સ્વીકારવા તત્પર ઋષિ, સત્ન માં સકલ ભરને અભ્યદ્યત વિહારરૂપ સકલ ભારને, વદડું-વહન કરે છે.
ગાથાર્થ :
ગાથા ૧૩૯માં બતાવેલ પાંચ પ્રતિમાઓના ક્રમથી બાળક, ચોર, દેવતા આદિથી કરાયેલા ભચને જીતીને મહાસત્ત્વવાળા, નિર્ભય એવા અભ્યધત વિહાર સ્વીકારવા તત્પર દષિ અભ્યધત વિહારરૂપ સકલ ભારને વહન કરે છે.